Naar main content

Herenboeren Lingezege-Grootstal: Samen eigenaar van een coöperatieve boerderij

| Luus Veeken

Een boerderij zonder boer aan het roer? Niet helemaal. Op Herenboerderij Grootstal, net onder Nijmegen, werken burgers zélf samen aan hun voedselvoorziening. Als lid van deze coöperatieve boerderij ben je niet alleen consument, maar ook mede-eigenaar én medeverantwoordelijke. IntoNijmegen bezocht de nieuwe locatie van Herenboerderij Lingezegen-Grootstal. 

Wel eens van een Herenboerderij gehoord? Dat is dus een coöperatieve boerderij waar duurzaam voedsel voor de coöperatieleden, de Herenboeren, wordt geproduceerd. Als Herenboer ben je eigenaar, ondernemer, producent en consument van je éigen boerderij. Op zo’n Herenboerderij is veel werk te doen. Herenboeren helpen mee op het land of in een werkgroep. Om alles in goede banen te leiden heeft de boerderij een of meer professionele boeren in dienst.

Op Landgoed Grootstal, net ten zuiden van Nijmegen, heeft Herenboerderij Lingezegen-Grootstal begin dit jaar een tweede locatie in bedrijf genomen, onder de naam – jawel – Grootstal. Op een warme voorjaarsdag – de eerste evergreens en vergetenen onder de groenten steken hun kopjes fier uit boven de zandgronden van het landgoed –  neemt IntoNijmegen er een kijkje. Ter plekke is het even zoeken. In het fraaie gebied zijn verschillende alternatieve landbouwbedrijfjes gevestigd. Grootstal bevindt zich aan de linkerkant van het zandpad, tamelijk aan het eind. Paul van Haperen, bestuurslid van de coöperatie, leidt ons rond en vertelt.

  • Bestuurslid Paul van Haperen. 

Op klei en zandgrond

Op de rivierklei ten oosten van Elst begon Herenboeren Lingezegen drie jaar geleden met het duurzaam verbouwen van gewassen. Het enthousiasme om samen circulair te produceren bleek verrassend groot. Lingezegen ontwikkelde zich voorspoedig. Toen zich de gelegenheid voordeed om op zandgronden van Grootstal een tweede boerderij te beginnen lieten de Herenboeren die kans niet lopen. Paul legt uit dat het verschil in grondsoort, klei respectievelijk zand, het telen van meer verschillende gewassen mogelijk maakt en het groeiseizoen verlengt. “Dus een breder aanbod, een langer seizoen. En voor mij was Lingezegen nogal een eind fietsen. Hier op Grootstal ben ik zo”, glundert Paul.

Vijfhonderd monden

Herenboerderij Lingezegen/Grootstal heeft drie professionele boeren in dienst, een voor elke locatie plus een boer-bedrijfsleider. Inmiddels zijn er driehonderd Herenboeren, ook wel leden genoemd, en vijfhonderd ‘monden’ – leuke naam trouwens – om te voeden. Voor een aandeel als Herenboer betaal je per huishouden eenmalig 2000 euro. Alleenstaanden betalen 1000 euro. Per mond betaal je verder 13 euro per week. In ruil hiervoor deel je in de oogst. 

Iedere Herenboer wordt geacht naar vermogen bij te dragen aan het werk op de boerderij. Zo zijn er werkgroepen hulp op het land, logistiek, productuitgifte, communicatie, klussen etc. Iedereen pakt mee aan. Wat moet gebeuren, gebeurt. “In het eerste oogstjaar van Lingezegen hadden we een slakkenplaag. Overal slakken, slakken en nog eens slakken. Toen heeft Iedereen meegeholpen met slakken verzamelen”, vertelt Paul.  

Iedere zaterdag van 10:00 tot 12:00 uur kunnen de Heerboeren hun aandeel in de oogst op komen halen. Ze kunnen zelf kiezen waar ze hun voedselpakket willen ophalen, bij Lingezegen of bij Grootstal. De inhoud van de pakketten is gelijk. Kun je niet komen, geen nood, dan vraag je je buren, familie of vrienden je pakket op te halen en indien gewenst, op te eten. 

Geen pesticiden of kunstmest

Een Herenboerderij is een gemengd boerenbedrijf met groenten, fruit, aardappelen, eieren en vlees, zodat er circulair kan worden geproduceerd. Circulair betekent dat een bedrijf zelfvoorzienend is, in de eigen behoeften kan voorzien, zonder een beroep op anderen te hoeven doen. 

Beide locaties zijn nog volop in ontwikkeling. Grootstal heeft bijvoorbeeld nog geen dieren. “Daar willen we wel naar toe”, vertelt Paul. “We willen kippen en varkens gaan houden. We boeren biologisch, zonder chemische middelen en zonder kunstmest. Maar planten hebben wel mest nodig. We doen dat in de vorm van  groenbemesting, we brengen bijvoorbeeld koolzaad in. Als we straks zelf dieren houden, hebben we zelf de beschikking over dierlijke mest”.  

Op Lingezegen werden vorig jaar tien lammetjes grootgebracht, die zich te goed deden aan een onontgonnen deel van het terrein. Dat werd daardoor geschikt voor landbouw. Daarna, het leven is hard, zijn de schapen naar de slacht gebracht.

‘De grond geeft, wij nemen’

“Intensieve landbouw maakt veel kapot. Ons motto is ‘de grond geeft, wij nemen”, zegt hij lachend. “De natuur is voor ons het uitgangspunt. Wij werken natuurgedreven e  passen niet allerlei kunstgrepen toe. Door voedsel kleinschalig te telen, strokenteelt toe te passen en te kiezen voor bepaalde plantensoorten gaan we ziektes tegen en kunnen we het af zonder bestrijdingsmiddelen”, legt Paul uit. Zo slagen ze er in vijfhonderd monden te voeden. Drie weken geleden hebben ze de vijfhonderste mond verwelkomd. Op dit moment, in het voorjaar, is de opbrengst voldoende voor zo’n drie maaltijden per week, later in het seizoen voor de dagelijkse (warme) maaltijd.

Straks ook aardappels en graan

Herenboeren hanteert een groeimodel en streeft uiteindelijk naar een zo compleet mogelijk voedselpakket. Naast een grote variëteit aan groenten en kruiden wordt er ook kleinfruit geteeld als bessen, frambozen, aardbeien en bramen. Appels, peren, pruimen en kersen staan ook op het menu. Op een nu nog braakliggend deel van het terrein worden straks ook aardappels verbouwd en graan, dat vervolgens door een molenaar in de buurt gemalen wordt. Op termijn kun je dus ook je brood bakken met meel van eigen boerderij. 

Benieuwd of Herenboer worden iets voor jou is? Kom dan eens kijken! Elke eerste en derde zaterdag van de maand ben je welkom voor een rondleiding: om 10.30 uur op locatie Grootstal en om 11.00 uur bij Lingezegen. In juni organiseren ze bovendien op beide locaties een Open Dag – een mooie gelegenheid om de sfeer te proeven, vragen te stellen en zelf te zien hoe de Herenboeren samen duurzaam voedsel produceren.

Open Dag Lingezegen
zaterdag 14 juni, 13 – 15.30 uur
Breedlersestraat 6, 6662NP Elst

Open Dag Grootstal
zaterdag 21 juni, 13 – 15.30 uur 
Sint Jacobsweg 13a, 6581 KM Malden

Wil je meer weten over Herenboeren Lingezege-Grootstal? Check dan hun website: lingezegen-grootstal.herenboeren.nl. 


Fotografie: Toon de Vos

Dit vind je misschien ook leuk...

Deze website gebruikt cookies

Deze website maakt gebruik van cookies (Functioneel, Analytisch, Marketing) die noodzakelijk zijn om de website zo goed mogelijk te laten functioneren. Door op accepteren te klikken, geef je aan hiermee akkoord te gaan.