Naar main content

RUIS: Een tentoonstellingsruimte 'In Transition'

| Martijn van Reemst

IntoNijmegen is al vaker met veel interesse langs geweest bij tentoonstellingsruimte RUIS. We spraken Fenne Saedt, artistiek leider van RUIS, voor het laatst in 2023, toen het tijdperk van RUIS in de Hertogstraat ten einde kwam. Toen zei Fenne dat het aanstaande tijdperk een nieuwe kans bood om de ambities van RUIS verder waar te maken op een nieuwe locatie. Inmiddels is dat tijdperk niet meer aanstaande en is RUIS verhuisd naar het Honigcomplex. Hoog tijd dus om weer in gesprek te gaan met Fenne over het nieuwe RUIS. “We zijn een soort eiland midden in een bouwput. Eigenlijk heel bijzonder.”

RUIS heeft een tussenjaar gehad, maar heeft daarin beslist niet stilgezeten. De tentoonstellingsruimte liep goed op de Hertogstraat. Een beetje te goed zelfs, zou je bijna kunnen zeggen. “We kwamen erachter", zegt Fenne over het tijdperk in de Hertogstraat, “dat het programma zo vol zat dat er eigenlijk te weinig ruimte over was om onszelf te blijven ontwikkelen.”

In het tussenjaar heeft RUIS de tijd gehad om zichzelf opnieuw uit te vinden. Dit hebben zij gedaan door in gesprek te gaan met niet alleen kunstenaars uit hun archief, maar ook onlangs afgestudeerde kunstenaars. Hieruit is het tentoonstellingsprogramma In Transition ontstaan: vier tentoonstellingen, waarbij de kunstenaar alle ruimte krijgt om in situ op de bijzondere omgeving van het Honigcomplex te reageren.

Toegankelijker en inclusiever

RUIS is 'In Transition.' “We wilden graag nog toegankelijker en inclusiever worden”, zegt Fenne over de verwachtingen bij het nieuwe tentoonstellingsprogramma. Een mooi voorbeeld hiervan is de nu geopende tentoonstelling Safety First, alweer de tweede van In Transition. RUIS is meer dan ooit bezig om de wisselwerking met het publiek te vinden. Safety First, een tentoonstelling over de zichtbare en de onzichtbare kanten van de bouwwereld, doet dit door actief de interactie te zoeken met de bouwvakkers aanwezig op het terrein. Zo is een sculptuur van Ioanna Mitza met hulp van een van de bouwvakkers op het terrein in elkaar gezet. Mitza was in de creatie van haar sculptuur gefascineerd door hoe ingewikkeld sommige stellages op de bouwplaats zijn. Er liep iemand op het terrein rond die al vanaf zijn zestiende steigerconstructies op bouwplaatsen maakt. Hij nam Mitza mee in de techniek ervan. Zo kwam hij bijvoorbeeld de veiligheid van de sculptuur testen.

Interacties zoals deze passen heel goed bij de kunstopvatting van RUIS, vindt Fenne: “Dat vind ik denk ik meest boeiende van dit jaar: dat je echt merkt hoe goed bepaalde werkvelden samengaan, die elkaar niet vaak tegenkomen of elkaar misschien zelfs niet helemaal goed begrijpen.” RUIS heeft speciaal voor de tentoonstelling Safety First alle bouwvakkers, die momenteel werken aan de ruimte waar RUIS zich uiteindelijk gaat vestigen, op het Honigcomplex uitgenodigd om eens te komen kijken. Dat is niet alleen om hen een plezier te doen. Integendeel. “Het is ook heel verhelderend om een keer vanuit hun ogen naar de kunstwerken van Safety First te kijken”, vertelt Fenne. “Het is interessant om te horen wat zij zien!”

Kunstcreatie

RUIS probeert op haar nieuwe locatie niet alleen nog toegankelijker en inclusiever te zijn. Het artistieke proces is in het tussenjaar ook heroverwogen. Talentontwikkeling blijft zoals altijd van levensbelang voor RUIS, maar anders dan vroeger werkt RUIS nu meer met thema’s, zoals In Transition. De bedoeling is, legt Fenne uit, om vanuit een bepaald thema dat RUIS zelf creëert kunstenaars uit te dagen om zich het thema toe te eigenen en door te ontwikkelen. RUIS blijft altijd in gesprek met de kunstenaars van dienst, en ondersteunt hen binnen hun artistieke ontwikkeling. 

Het artistieke proces is bij RUIS een combinatie van thema, omgeving en medekunstenaars. Dat vereist wat lef van de tentoonstellingsruimte. Dat onderkent Fenne ook: “Vaak weten wij pas een week van tevoren hoe een tentoonstelling er echt komt te zien. Een tentoonstelling ontstaat heel erg op locatie.” Hierin zit echter meteen een belangrijke kracht van RUIS. De tentoonstellingsruimte kan kunstenaars echt de ruimte geven voor experimenten die zij al langer in hoofd hebben, maar die voorheen nooit tot wasdom kwamen. De imposante sculptuur van Jelle van Kuilenburg, onder meer bestaand uit opgestapelde betonblokken, had bijvoorbeeld moeilijk in een kunstenaarsatelier gemaakt kunnen worden.

 

RUIS in het kunstklimaat van Nijmegen

Net als vroeger focust RUIS op de jongere generatie kunstenaars, vaak met een bijzondere band met Nijmegen of de regio. Nog steeds trekken veel mensen uit de kunst- en cultuursector naar de Randstad, dus RUIS is nog altijd bezig om het vestigingsklimaat van Nijmegen te versterken. Tegelijkertijd merkt Fenne op dat er ook heel veel kunstenaars van buiten Nijmegen hiernaartoe komen. Niet zo gek misschien, want er gebeuren in de Nijmeegse kunstwereld ontzettend veel spannende dingen. Daardoor heeft RUIS de ruimte om wat experimenteler met haar programma om te gaan. Maar nog niet alles is fantastisch: “Wat wel blijft, is de noodzaak voor plekken waar het experiment centraal staat.” Die noodzaak, waar RUIS al sinds haar oprichting in 2019 aan werkt, is onveranderd.

BLIK

Eind 2025 zal RUIS zich voegen bij het veelzijdige cultuurpodium BLIK, ook op het Honigcomplex. Nu al werkt RUIS intensief samen met andere culturele organisaties. Op 31 mei was er bijvoorbeeld de Kunstkoers, waarbij POST, RUIS en Expo Bart de handen ineensloegen om geïnteresseerden een ongeëvenaarde kunstervaring aan te bieden. De intensiteit van de samenwerkingen zal alleen maar toenemen op de nieuwe locatie van RUIS, aldus Fenne: “Een belangrijke reden van ons om hier naartoe te verhuizen is om in contact te staan met andere kunstorganisaties. Ik geloof erin dat je betere dingen kan maken als je de krachten bundelt.” De mogelijkheden voor samenwerkingen zullen in het toekomstige BLIK alleen maar groter worden. RUIS zal dan een onderkomen delen met allerlei soorten culturele organisaties. Alleen de toekomst zal uitwijzen wat er in dat creatieve broeinest allemaal zal ontstaan.

Een bezoek aan RUIS

RUIS is zowel in onderkomen als in kunstopvatting In Transition, maar wat blijft is het bijzondere karakter van de tentoonstellingsruimte: “Als je RUIS bezoekt, weet je dat het misschien een beetje weird is, in ieder geval experimenteel. Ik hoop dat mensen altijd verrast zullen zijn als ze hier weer binnenkomen. Iedere tentoonstelling is weer heel anders.” 

Als je RUIS bezoekt, weet je dat niet alles voor je voorgekauwd zal zijn: “Wij zijn geen organisatie die pretendeert te weten hoe het zit, die zegt ‘dit is hoge kunst, dit is hoe je ernaar moet kijken.'" Zoek daarom niet naar informatiebordjes. Die zijn er niet. “We proberen juist vragen te stellen aan het publiek waardoor mensen zelf ook nadenken over wat kunst met hen doet.” RUIS wil kunst bij een breder publiek onder de aandacht brengen door te verbinden.

Fenne hoopt dat mensen zich niet laten afschrikken door alle grote werktuigen en vrachtwagens op het terrein van het Honigcomplex. Alle bedrijvigheid op het terrein is ten slotte waar het tentoonstellingsprogramma In Transition zijn inspiratie vandaan haalt.

Meer over tentoonstellingsruimte RUIS vind je op ruisnijmegen.com. 

Fotografie: Edwin Smits

Dit vind je misschien ook leuk...

Deze website gebruikt cookies

Deze website maakt gebruik van cookies (Functioneel, Analytisch, Marketing) die noodzakelijk zijn om de website zo goed mogelijk te laten functioneren. Door op accepteren te klikken, geef je aan hiermee akkoord te gaan.