Interview met fotograaf Joop van den Hoogen: “Je kan de concertzaal bijna ruiken wanneer je naar de foto’s kijkt”
“Kan het nog heftiger en rauwer dan dit?”, vroeg Joop van den Hoogen zich af na het fotograferen van Nick Cave. Hij toerde met zijn band The Birthday Party door Europa en speelde in januari 1983 in de Stokvishal in Arnhem. Het is dit concert dat Joop het meest is bijgebleven. Nick Cave was destijds 25 jaar, even oud als Joop toen. Een jonge en kwetsbare Nick Cave kroop over het podium met een fles whisky in zijn hand, wild vallend als een gekooid dier dat uitbreekt in extase. “Voor mij zat het in de overgave waarmee de artiesten in die tijd hun stem lieten horen, hun oprechtheid en authenticiteit. Hun optredens hadden een rauw, donker randje, altijd met een krachtige expressie. Ik wilde dat gevoel vastleggen.” Het eerste en tweede weekend van december exposeert hij een veertigtal van zijn concertfoto’s in Galerie LangeHezel46. IntoNijmegen ging hierover in gesprek met de fotograaf.
"Ik kocht mijn eerste camera toen ik nog op de lerarenopleiding zat. Het eerste concert dat ik fotografeerde was dat van The Golden Earring in De Vereeniging in Nijmegen. Ik had mijn flitser meegenomen, maar maakte een technische fout. De bovenste helft van de foto’s bleek overbelicht en dus niet bruikbaar. Mijn tweede concert was dat van David Bowie in Brussel. Ik had mijn kennis over het gebruik van films bijgeschaafd: de flitser ging niet mee, ik gebruikte lichtgevoeligere films en zo ging het fotograferen een stuk beter", herinnert Joop zich.
Met je neus er bovenop
Joop vertelt enthousiast over de foto’s die in Galerie LangeHezel46 te zien zijn. De werken zijn prachtig ingelijst; je kan er als bezoeker met je neus bovenop staan. De foto’s vertellen een verhaal, een herinnering. Je kan de concertzaal bijna ruiken wanneer je naar de foto’s kijkt. Hij fotografeerde onder andere in de Stokvishal, de Effenaar en Doornroosje. Joop vertelt over hoe hij te werk ging. "Vroeger ging het heel anders bij het fotograferen van een concert. Je kon heel dichtbij komen, soms stond ik bijna op het podium. Tijdens de eerste drie, vier nummers van het concert fotografeerde ik niet veel. Ik nam de tijd om de band te bekijken en dronk wat biertjes met mijn vrienden. Ik keek waar de muzikanten op het podium stonden en voelde hoe de sfeer van het concert was. Die tijd hadden de bandleden vaak ook nodig om in contact te komen met het publiek. Of juist niet. Ik wachtte op het moment dat ze zich vol overgave in de muziek stortten. Die expressie vond ik fascinerend. Het liefst maakte ik close-ups."
Geschiedenis vastgelegd
Veel geld bracht het fotograferen van bands overigens niet op. Wél veel gouden herinneringen aan wat nu legendarische bands zijn geworden zoals U2 en Nick Cave. "Ik had ruim 4000 negatieven. Veel van deze foto’s hebben mijn selectie nooit bereikt; de kwaliteit was gewoon niet goed genoeg. De concerten die ik samen met vrienden bezocht waren te gezellig en het bier vloeide rijkelijk. Het instellen van een analoge camera werd daardoor gaandeweg het concert steeds moeilijker." Goede vriend Cees sprak toen al vol lof: "Je legt de geschiedenis vast; jouw beelden geven de muziek diepgang."
Een mooie verzameling iconische muzikanten
De expositie is eenvoudig ingericht. Naast de ruim 40 zwart-witfoto’s zijn er ook enkele tekeningen en bronzen beelden te zien geïnspireerd op het thema 'muziek'. Er zijn foto’s van veel iconische muzikanten te zien. Een kleine greep daaruit: Nick Cave, David Bowie, Mick Jagger, Joe Jackson, Elvis Costello, R.E.M., Arno Hintjens, Frank Zappa, The Gun Club, The Cramps, Henry Rollins en David Thomas.
Wat deze expositie zo uniek maakt, is dat de foto’s nog niet eerder te zien zijn geweest. Ze zijn bovendien te koop. "De foto’s hebben lang op zolder gelegen, maar toen ik alles bij elkaar begon te puzzelen, zag ik dat het wel een mooie verzameling is." Wanneer je de expositie gaat bekijken, kan je bij een aantal foto’s een code scannen via de app Spotify. De bijbehorende muziek zal dan te horen zijn.
Uit de tijd gegrepen
Op de vraag of de concertbeelden ook in kleur hadden gekund, antwoordt Joop heel resoluut: "Nee. Mijn foto’s passen bij de tijd waarin de concerten plaatsvonden. Het was een donkere en zware tijd. Er was veel werkloosheid en onvrede. Artiesten lieten hun stem horen, hun lijden. Ik heb geprobeerd dit te vangen. De rauwheid en donkerte is terug te zien op beeld. Mijn ideale concertfoto roept de sfeer op van een optreden. Daarom mag er van mij ook onscherpte zijn in het beeld."
![]()
Over de markante foto op de flyer zegt hij tot slot het volgende: "Ik zou deze foto wel aan Nick Cave willen geven. Het is een oprechte en eerlijke momentopname. Dichter bij de muziek én de muzikant kon ik middels beeld niet komen."
De expositie Joop van den Hoogen is te bezoeken bij Galerie LangeHezel46 op 5, 6, 7 en 12, 13, 14 december van 11.00 tot 18.00 uur. Meer informatie kun je vinden op langehezel46.nl.
Fotografie: Anne van den Hoogen