Kunstenaar Andreas Hetfeld: het gezicht van Nijmegen, letterlijk en figuurlijk
Wie uit Nijmegen kent het niet? Dat opvallende kunstwerk van een masker op het eiland Veur-Lent: "Het Gezicht van Nijmegen". Klim erin via de achterkant, kijk door de ogen van het kunstwerk en bewonder de skyline van onze stad aan de Waal. Het is bedacht en gemaakt door stadgenoot Andreas Hetfeld – sinds de onthulling van het kunstwerk een naam die je niet meer over het hoofd ziet. Een technisch-ambachtelijke twist maken zijn werken uniek. Nieuwsgierig naar de kunstenaar achter Het Masker nam IntoNijmegen een kijkje in zijn atelier.
Ja, zó ziet een kunstenaarsatelier eruit, denk je meteen als je de werkruimte van Andreas binnenstapt. Overal foto's, schetsen, beelden, installaties, proefopstellingen en schaalmodellen. In de hoek staat een knusse potkachel te snorren, met een pannetje soep dat zachtjes pruttelt. Grote ramen met uitzicht op een weelderige moestuin. Werklust en gezelligheid in één ruimte. Andreas in zijn element.
Natuur als inspiratiebron
Opgegroeid in het bosrijke zuiden van Duitsland trok Andreas als kind al het liefst de natuur in. Bossen, buitenlucht – daar voelde hij zich thuis. Geen wonder dat het thema ‘mens en natuur’ zo vaak terugkomt in zijn werk. Vlakbij het Technovium/ROC aan de Heyendaalseweg staat zijn Zonneboom: een bewegend sculptuur dat als een zonnebloem meedraait met de zon. Op het dak van de woningcorporatie Ons Huis in Apeldoorn wiegt een Nest – vogels vliegen er verbaasd omheen. En voor een klimhal midden in de Belgische natuur ontwierp hij gestileerde Paddenstoelen als gevelbekleding.
Van fijnmechanica naar vrije kunst
Als kind was Andreas niet weg te slaan bij zijn set potloden plus schetsboek en knutselspullen – tekenen en knutselen deed hij het allerliefst. School vond hij minder interessant. Aanvankelijk koos hij voor een opleiding fijnmechanica, een vakgebied in de metaalbewerking. Later in zijn loopbaan switchte hij naar een meer creatieve richting.
Uit zijn opleiding in de fijnmechaniek nam Andreas praktische skills mee als draaien, frezen en vijlen. Die technische basis, gecombineerd met zijn gevoel voor vorm en ruimte, komt goed van pas in zijn kunst. Maar fijnmechaniek, dat bleek niks voor hem. Te veel routine, te zeer productiewerk. Andreas houdt er juist van kunstzinnig en ambachtelijk te werken: creëren met zijn hoofd én handen.
In ’89 vertrekt hij naar Nijmegen om de opleiding Creatieve Therapie te volgen. In het begin werkt hij als therapeut in psychiatrische inrichtingen en gevangenissen en blijft tekenen en schilderen. Af en toe verkoopt hij een werk – de kunstenaar in hem is dan al duidelijk aanwezig. Na een kort verblijf op de Kunstacademie in Arnhem kiest hij uiteindelijk ervoor zich volledig op de kunst toe te leggen: ambachtelijke kunst.
Manier van leven
“Kunstenaar zijn is niet alleen een beroep, het is ook een manier van leven. Kunst is geen product: boven alles is het een organisch proces. Er zit emotie in, het ontstaat uit een diep innerlijke beleving. Mijn werk is doordrenkt met mijn DNA”, zo verwoordt Andreas het. Hij vond het vroeger dan ook niet eenvoudig om afstand te doen van zijn werken – zijn kindjes, zoals hij ze noemt.
Veel van zijn werken maakt Andreas voor de openbare ruimte. Robuuste sculpturen, vaak uitgevoerd in metaal – de fijnmechanicus in hem leeft voort – of hout. Voor zijn publieke kunstwerken zoekt hij vaak verbinding met de geschiedenis of de sfeer van de plek waar ze komen te staan.
De schoonheid van het Romeinse masker
Zijn bekendste werk – zeker in Nijmegen en omstreken – is "Het Gezicht van Nijmegen". Nijmegen heeft met zijn Romeinse verleden een bijzondere geschiedenis. Voor zijn inzending aan de gemeentelijke ideeënwedstrijd ‘Nijmegen langs de Waal’ wilde Andreas bewust naar die geschiedenis verwijzen. “Ik was gefascineerd door de schoonheid van het originele Romeinse gezichtsmasker dat ooit uit de Waal werd opgegraven: dat zou hem worden”, vertelt Andreas.
Euforie en twijfel
Hij won de eerste prijs – een prachtige erkenning – en duizend euro. Het geld voor de realisatie werd hij geacht zelf bij elkaar te sprokkelen. Opmerkelijk is het wel, een eerste prijs toekennen maar niet zorg dragen voor de bekostiging. De euforie van de prijs maakte bij Andreas plaats voor twijfel: zou hij erin slagen het benodigde bedrag bij elkaar te brengen?
Met modellen onder zijn arm bezocht hij samen met de hiervoor opgerichte Stichting De Uitkijk bedrijven en organisaties, op zoek naar donateurs. Twee jaar lang bleef hij doorzetten, ondanks het langdurige proces en zijn twijfels. Pas toen de gemeente alsnog met een substantieel bedrag over de brug kwam ging het lopen. Als gerenommeerd kunstenaar had hij terugkijkend zijn tijd natuurlijk liever besteed aan kunst maken.
Van Nijmegen naar Eindhoven
Ter ere van het 130-jarig bestaan van Philips bood het bedrijf de stad Eindhoven een bijzonder cadeau: een imposant stalen beeld van Gerard Philips, een van de oprichters van het bedrijf, bedacht en te vervaardigen door Andreas. En met imposant bedoelen we letterlijk groot van omvang: acht meter breed, zeven meter hoog en maar liefst 23.000 kilo zwaar!
Wat het beeld extra bijzonder maakt is het materiaal: cortenstaal, favoriet bij de metaalbewerkers onder de kunstenaars. Corten vormt aan de oppervlakte een roestbruine laag die het metaal eronder beschermt tegen weer en wind. Geen verf nodig dus. Plus: die roestlaag geeft het beeld een warme, stoere uitstraling – perfect passend bij het karakter van Gerard Philips en bij het groene parklandschap van het Victoriapark, waar zijn beeltenis komt te staan.
Zesduizend puzzelstukken
Maar… er was een flinke complicatie. Het beeld bestaat uit zo’n zesduizend stroken die in elkaar grijpen, gestapeld in maar liefst vijfhonderd horizontale lagen. Dat ziet er prachtig uit, maar tussen die lamellen kan regenwater door capillaire werking naar binnen worden getrokken. En als dat gebeurt, dan kan het staal op die plekken toch versneld gaan doorroesten, omdat het water daar blijft hangen en de corrosielaag dan geen bescherming biedt, waarschuwde architect Adriaan Geuze hem. “Dat heet spleetcorrosie, ik had er nog nooit van gehoord”, grinnikt Andreas.
Met zijn technische inventiviteit bedacht Andreas een oplossing: tussenruimtes tussen de lagen creëren en het regenwater kan makkelijk weglopen. Probleem opgelost! In totaal heeft hij het indrukwekkende aantal van 50.000 afstandshouders gebruikt om dat voor elkaar te krijgen. Die immense klus klaarde hij met collega-kunstenaars en technici in scheepswerf Shipyard Millingen.
Technisch en artistiek meesterwerk
Dit kunstwerk is werkelijk een verbluffend technisch en artistiek staaltje. Een stoer eerbetoon aan de man die samen met zijn vader Frederik Philips de basis legde voor het huidige Eindhoven als technologische hotspot. Het beeld van Gerard Philips is voorlopig te bewonderen in het Eindhovense Gloeilampplantsoen – hoe nostalgisch klinkt dat. Zodra het Victoriapark gereed is zal het daar, midden in het vcentrum van Eindhoven, zijn definitieve plek krijgen. Ga het zien, het is heel bijzonder.
Andreas ondertussen is al lang weer bezig met zijn volgende kunstwerken. Keer op keer blijft hij ons verrassen. We kijken ernaar uit.
Fotografie: Edwin Smits
Dit vind je misschien ook leuk...
-
November 2025: dit zijn de filmtips
Pak de popcorn er maar bij! Want ook deze maand staan er weer een heleboel toffe films op je te wachten. Benieuwd welke je écht niet mag missen? Lees dan snel verder voor onze filmtips!
-
Shuteen Erdenebaatar is artist-in-focus bij FJIN: “Het is een droom om twee van mijn projecten op één festival te laten horen"
Op 1 en 2 november ontdek je weer de spannendste jazz tijdens FJIN. De Mongoolse pianiste en componiste Shuteen Erdenebaatar is artist-in-focus. Wij spraken Shuteen over haar muzikale achtergrond en kregen een voorproefje van wat ze in petto heeft.
-
Studio MONK toont talent vers van de kunstacademie
Op vrijdag 31 oktober opent in Studio MONK de expositie "Maiden Voyage." Hierin presenteren vijf pas afgestudeerde jonge vrouwelijke beeldende kunstenaars voor het eerst hun werk aan publiek. IntoNijmegen sprak hierover met eigenaar Debora Heijne.
-
Schemerlicht 2025 doet je de tijd vergeten
Je kunt er de klok op gelijkzetten: als de herfstvakantie begint, dan is het tijd voor Schemerlicht Festival. Voor de vijfde keer werd het Goffertpark gedurende tien dagen omgetoverd tot een audiovisueel kunstparadijs. Dit is hoe dat eruit zag!
-
De muzikale ontdekkingsreis door Nijmegen: Popronde 2025
Het grootste reizende muziekfestival van het land trekt dit jaar weer door 41 steden en maakte zijn eerste stop op zaterdag 13 september traditiegetrouw in Nijmegen. We hebben het natuurlijk over Popronde, dat 39 jaar geleden ontstaan is in ons Havana.
-
Buurtrestaurant Dukenburg: de verbindende kracht van samen eten
Samen eten, dat was altijd al een manier om contact te maken, verhalen te delen en je met anderen verbonden te voelen. In Dukenburg werd dat werkelijkheid met de opening een nieuw buurtrestaurant: een initiatief van van de stichting Van Tuin tot Bord.
-
Beleef het verleden tijdens TOEN Festival
De blaadjes vallen van de bomen en dat betekent dat het weer tijd is voor het Nijmeegse geschiedenisfestival TOEN! In de herfstvakantie, van 10 t/m 19 oktober, kun je de historische verhalen van de stad ontdekken. Wij spraken projectleider Eline Alberts.
-
"De Zonneboom" verenigt kunst en techniek
Kunstenaar Andreas Hetfeld is vooral bekend in Nijmegen vanwege zijn iconische Romeinse masker langs de Spiegelwaal. Minder bekend is het kinetische kunstwerk "De Zonneboom". Vandaar dat het kunstwerk hier letterlijk in het zonnetje wordt gezet.
-
Tweede helft Gebroeders van Lymborchjaar: Internationaal Gebroeders van Lymborch symposium en opening Immersive Experience
De tweede helft van het Gebroeders van Lymborch-jaar is aangebroken. Op 2 en 3 oktober vond in de Schepenzaal een internationaal Gebroeders van Lymborch-symposium plaats. Op 5 oktober opende, naast de lopende tentoonstelling, een Immersive Experience.
-
Interview met OZO-organisator Sjef Timmermans
Wat doe je als je favoriete dansvloer sluit? In 1996 besloten Wim Meijer en Sjef Timmermans het heft in eigen handen te nemen nadat hun geliefde café "Station Oost" de dansvloer ophief. Dit was de geboorte van het OZO Dansfeest!
-
Op atelierbezoek bij... Jurel Bakker
De werkplek van een kunstenaar is een bijzondere ruimte. In deze reeks korte fotoreportages, in samenwerking met Beeldende Kunst Nijmegen, stappen we het atelier binnen en krijgen we een inkijkje in de wereld van Nijmeegse kunstenaars.
-
Er broeit iets culinairs in de kas achter Vertoef: Pizza Pezzo is er voor de fijnproever
"Pizza’s heb ik pas echt leren maken in het proces van deze zaak. Mijn eerste pizza’s waren vierkant, maar na een maand elke dag te hebben geoefend, had ik de smaak te pakken en kwamen ze mooi rondvormig uit de oven."
-
Interview met de Nijmeegse producent Arnold Janssen: de onverwacht succesvolle arthousefilm "The North"
Op een zonovergoten middag op het terras voor LUX, waar deze film sinds juli draait, spreken we Arnold Janssen, producent van de arthousefilm The North. Deze ontving een paar dagen eerder de Gouden Film-status, een eer die niet veel films te beurt valt.
-
Filmimpressie: One Battle After Another – Satire, actie en de echo van een revolutionair verleden
Nog voordat de openingscredits in beeld verschijnen, zit je al midden in de film. Een jonge vrouw van kleur beweegt zich vastberaden door een onbestemde omgeving, begeleid door zware muziek uit de luidsprekers – harmonieus, maar dreigend.
-
Dé nachttips van oktober
Nijmegen heeft een bruisend nachtleven met diverse clubs en bars die voor ieder wat wils bieden. Om je wegwijs te maken in de Nijmeegse scene, delen we een paar toffe tips van Know Nimma. Deze feestjes mag je de komende tijd niet missen!
-
Fotoverslag: Theaterwandeling 'Ik Ben Hier" in Nijmegen
Afgelopen weekend vond in het centrum van Nijmegen de theaterwandeling Ik Ben Hier plaats. Mensen met een vluchtelingenachtergrond deelden hun persoonlijke verhalen in een intieme, indrukwekkende voorstelling, die komend weekend ook nog te zien is.
-
Pop Culture Arcade: Samen spelen in de stad
Pop Culture Arcade is een gloednieuwe arcadehal met een focus op samenzijn. Geen online lobby, geen headset, gewoon ouderwets naast elkaar staan en plezier maken. “Mensen komen binnen en hun ogen lichten op, dat vind ik prachtig.”
-
Fotoverslag: Kunstnacht 2025
De stad Nijmegen kleurde groen tijdens de dertiende editie van Kunstnacht. Ondanks een regenachtige aanloop bleek het weer een onverwachte bondgenoot: precies op tijd trok de lucht open, waardoor er ruim 2.600 bezoekers waren.
-
Oktober: dit zijn de filmtips
Voor alle filmliefhebbers is er in de maand oktober weer genoeg te bewonderen op het witte doek. Van drama tot western tot sciencefiction... dit zijn de filmtips van deze maand!
-
Herfstvakantie 2025: de leukste uitjes met de kids
Het is overduidelijk, de herfst is begonnen! Heb je nog geen idee wat je met je kinderen deze herfstvakantie wil gaan doen? Wij zetten onze tips voor je op een rijtje.