Naar main content Logo Nijmegen Old City Young vibe (home)

Het gezicht van Nijmegen

| Willemien van Heusden

Op het stadseiland Veur-Lent staat sinds kort een enorm beeld van een Romeins masker, gemaakt door kunstenaar Andreas Hetfeld. Door de ogen van het masker kan men een Romeinse blik op Nijmegen (Noviomagus) werpen. Romeinse soldaten zouden dergelijke maskers gedragen hebben tijdens (spel)gevechten, parades, ceremonies en toernooien. 

Romeinen over de vloer

Het eerste fort op de Hunnerberg wordt al in 19 v. Chr. gebouwd en kan twee à drie legioenen (ongeveer 15.000 soldaten) huisvesten. Pas na de Bataafse Opstand van 69-70 n. Chr. is er permanent een legioen van het Romeinse leger in de stad om de rust te bewaren. Tijdens die opstand komt de lokale bevolking in verzet tegen de verplichtingen die hen worden opgelegd vanuit Rome. Hun opstand mislukt. Nijmegen, vóór de opstand “Oppidum Batavorum” geheten, wordt tijdens de Bataafse Opstand in brand gestoken. De stadskern wordt verplaatst en de nieuwe plek krijgt de naam “Ulpia Noviomagus”. Ulpia Noviomagus is een strategische plek voor de verdediging van de noordelijke grens van het Romeinse rijk. De Romeinen kunnen vanuit deze positie aan de Waal extra goed de limes (Latijn voor grens) verdedigen en bevoorraden. Het is dus extra belangrijk voor de Romeinen om hier de controle goed te bewaren. De soldaten die bij Ulpia Noviomagus worden gestationeerd, komen uit alle delen van het Romeinse Rijk: Syrië, het Iberisch schiereiland, Griekenland en natuurlijk Italië.

Marcianus, soldaat van Rome

Hoe zou het zijn geweest om in deze tijd in Ulpia Noviomagus te wonen? We geven een inkijkje in het leven van een (fictieve) soldaat: Marcianus. Hij komt uit de heuvels rondom Rome en maakt al een aantal jaar deel uit van de cavalerie van het Romeinse leger. Hij wordt gestationeerd bij Ulpia Noviomagus als soldaat in het Tiende Legioen. Dit legioen is ondergebracht op de Hunnerberg, een heuvel dichtbij het oude stadscentrum van Oppidum Batavorum. Als Marcianus over dit gebied rondgevraagd zou hebben in zijn moederstad Rome, zou hem verteld zijn dat het klimaat er ellendig is, en dat het er niet duidelijk is waar de zee eindigt en het land begint. De opstand van de Bataven werkt een positief imago ook al niet in de hand! De lange marsen zijn daarbij ook zwaar, maar de Romeinse legioenen zijn gewend lange afstanden af te leggen. Eenmaal in Ulpia Noviomagus aangekomen blijkt er genoeg te doen en te zien! Er is veel lokale en regionale handel, dus de markten en straten zijn altijd drukbezocht. 

Verzilverde gezichtshelm. Eerste eeuw na Christus. Collectie het Valkhof.

Marcianus is een van de soldaten te paard die meedoet aan de spelgevechten die plaatsvinden om de bevolking te amuseren. Hierbij geeft hij met een collega een demonstratie van hun vecht- en paardrijkunsten. Om extra glans te geven aan het geheel zetten de cavaleristen soms ook maskers op, zodat de gezichten van de ruiters niet meer te zien zijn en in plaats daarvan een uitdrukkingsloze en imponerende zilveren soldaat de opwachting maakt. 

Het originele masker

In het begin van de 20e  eeuw wordt het originele prachtexemplaar van het masker bij het dreggen uit de Waal opgediept. Op de rechterwang van dit masker is iets gekrast. Er is gesuggereerd dat er Marcianus staat. Zelf kijken wat er staat? Het originele masker is te zien als topstuk van de vaste collectie van het Valkhof. 

Tips

Dit vind je misschien ook leuk

Geschreven door: Willemien van Heusden
Terug

Deze website gebruikt cookies

Deze website maakt gebruik van cookies (Functioneel, Analytisch, Marketing) die noodzakelijk zijn om de website zo goed mogelijk te laten functioneren. Door op accepteren te klikken, geef je aan hiermee akkoord te gaan.

Ik wil mijn cookies handmatig instellen