Filmimpressie: Urchin – Een bestaan zonder houvast

Leven op straat. Bedelen om te overleven. Altijd met de nek aangekeken, nooit gezien worden: dat is Mike, een jonge man van eind twintig, met een leeg, uitzichtloos bestaan en emotioneel murw. Dakloze zwerver, voetveeg, nobody – en de hoofdpersoon van Urchin, het razend knappe speelfilmdebuut van regisseur Harris Dickinson (een van de hoofdrolspelers in de film Triangle of Sadness uit 2022). De film is nu te zien in LUX Nijmegen. 

Leven op straat​

De film opent met een straatbeeld. Op de stoep ligt dakloze Mike (Frank Dillane) te slapen – de urchin (straatjoch) uit de titel. Zijn rugzak heeft hij verborgen achter een rommelig rijtje afvalcontainers. Op de achtergrond klinkt een straatprediker die voorbijgangers bestookt met religieuze oneliners. Mike wordt wakker, moppert wat op de prediker, pakt zijn rugzak met zijn schamele bezittingen en begint aan een nieuwe dag van bedelen, rondhangen en liegen – afgewisseld met plotselinge, soms gewelddadige uitbarstingen. Zo valt de film midden in Mikes dagelijks leven, en zonder uitleg of context word je direct zijn rauwe realiteit binnengetrokken.

Een dag als alle andere

Mike bedelt om geld “voor een warme maaltijd”, zonder succes. Als de avond valt, zoekt hij een slaapplek onder een afgelegen viaduct. De betonnen vloer staat grotendeels onder water; alleen enkele verhoogde blokken zijn droog. Met stukken karton improviseert hij geroutineerd zijn slaapplek en kruipt diep in zijn slaapzak. Dan verschijnt de filmtitel, waarna de eigenlijke vertelling zich ontvouwt.

Momenten van verbinding verprutst

Mike raakt steeds dieper in de problemen. Na een vechtpartij met een andere dakloze – leuk weetje: die rol wordt gespeeld door de regisseur zelf – volgt een impulsieve beroving. Die actie is vastgelegd door een bewakingscamera en wordt hij opgepakt; zijn adoptiemoeder reageert gelaten op zijn telefoontje. Op het politiebureau wordt hij onder de douche gezet voordat hij de cel ingaat; de camera zoomt langzaam en nadrukkelijk in op het doucheputje, het afvoerputje van de samenleving verbeeldend. Dit shot vloeit over in een fantasy sequentie die zijn isolement benadrukt. 

Tijdens zijn reclasseringstraject toont hij geen spoor van empathie, zelfs niet tijdens het verzoeningsgesprek met het slachtoffer van zijn beroving. Nadat die heeft verteld wat de overval met hem heeft gedaan, wordt Mike gevraagd hoe híj zich voelt. Gevoelloos steekt hij twee duimen op: “prima” en vraagt botweg of hij nu weg mag. Al zijn baantjes mislukken, en ook de broze momenten van verbinding met andere buitenstaanders en een ontluikende liefdesrelatie verprutst hij. Het sounddesign met holle elektronische geluiden versterkt zijn vervreemding. 

De film eindigt open en geeft met een filmdoek dat ongeveer vijftien seconden zwart blijft ruimte voor reflectie. De aftiteling begint zonder muziek; pas later klinkt een geheimzinnig, elektronisch geluidslandschap.

‘Vergeten’ mensen

Urchin toont een bestaan waarin aangereikte hulp afketst op onverschilligheid. Met het stroompje afvalwater richting het doucheputje lijkt ook Mikes bestaan als individu symbolisch weg te spoelen. Het verzoeningsgesprek legt de kloof bloot tussen verwachtingen vanuit de maatschappij en Mike’s gevoelsarme reacties. Zijn omgang met mededaklozen laat zien hoe deze ‘vergeten’ mensen tot elkaar veroordeeld zijn, maar elkaar ook beschadigen als het zo uitkomt.

Mike oogt niet als een stereotype dakloze en lijkt uit een ‘goed nest’ te komen. Zijn relatie met zijn adoptiemoeder is afstandelijk en haar reactie op zijn problemen is gelaten. De film geeft geen uitleg over zijn adoptiegeschiedenis – het is aan de kijker om die zelf in te vullen en te verbinden met waar Mike nu staat. Zijn persoonlijkheid is vlak, maar de film juist niet.

Door de montage krijgt Urchin iets van een vignettefilm: losse momenten – zoals Mike die zijn rugzak omslingert of scènes bij een kampvuur – worden aaneengeregen tot een gelaagd portret van een man die uitgestoken handen afwijst, kansen laat liggen en steeds verder vastloopt. Ze functioneren als puzzelstukjes die de kijker gaandeweg mag samenvoegen tot een beeld van Mike’s identiteit en situatie. De film heeft een ingetogen, observerende toon, met af en toe een vleugje fantasy.  Dit maakt de film relativerend en licht ondanks het zware onderwerp, en laat hem opvallen in het landschap van sociaal-realistische films in de Britse cinema.

Een regisseur om in de gaten te houden

De film ging in wereldpremière op het Filmfestival van Cannes 2025 in de sectie Un Certain Regard, waar Frank Dillane als hoofdpersoon Mike doorbrak met de prijs voor Beste Acteur en regisseur Harris Dickinson werd bekroond met de hoog aangeschreven FIPRESCI-prijs voor Regie.    

Urchin is een psychologisch verhaal en een impliciete maatschappelijke aanklacht, beide vrijwel volledig gedragen door Frank Dillane als Mike. Ook de bijrollen overtuigen. De speelduur van 140 minuten is precies goed: lang genoeg om Mikes wereld in voldoende detail neer te zetten, kort genoeg om de spanning intact te houden. Met dit debuut profileert Harris Dickinson zich als een regisseur om in de gaten te houden.  

Ben jij benieuwd naar de speeltijden van de film Urchin in LUX? Check dan hun filmagenda.