
Filmimpressie: Perla - Ingetogen film raakt diep
De Slowaakse Perla (Rebeka Poláková) lijkt haar leven op de rit te hebben. In het bruisende culturele Wenen van de vroege jaren tachtig woont ze samen met haar partner Josef (Simon Schwarz) en haar muzikaal begaafde tienjarige dochter Julia (Carmen Diego) – een jong talent zo uitzonderlijk dat ze wordt vergeleken met pianolegende Vladimir Horowitz. Er is kunst, muziek, rust – alles lijkt in balans. Maar onder het oppervlak ligt een beladen verleden in het communistische Oostblok. Voorbij maar niet vergeten.
Risicovolle terugkeer naar verleden
Dat verleden dringt zich abrupt op wanneer Julia’s vader Andrej (Noel Czuczor) – achtergebleven in Perla’s geboortedorp Košice, in het toen nog communistische Tsjecho-Slowakije – plots belt met slecht nieuws. Perla waagt zich vervolgens met partner en dochter aan een reis terug naar Košice, op een vervalst paspoort. Een risicovolle stap, want vluchten uit dat land wordt door het communistische regime ongenadig afgestraft. Ze keert ernaar terug om afscheid te nemen van haar ex – en van het leven dat ooit het hare was. Maar wat begon als een laatste groet, mondt uit in een reis vol pijnlijke confrontaties: oude littekens van onderdrukking en vrouwenhaat worden opengereten. Trouw aan haar overleden ouders houdt Perla langer in het land, ten koste van haar eigen veiligheid. Haar zorgvuldig opgebouwde bestaan brokkelt onder haar handen af, heen en weer geslingerd als ze wordt tussen haar verleden en het heden – verscheurd, maar niet verslagen.
Perla’s relatie met Julia en met haar partner verslechtert snel. Ook maakt ze opnieuw kennis met de ijzeren hand van het onbarmhartige regime: ze wordt opgepakt door de veiligheidsdienst en met veel intimidatie ondervraagd en de cel in gegooid. Ze kan figuurlijk én letterlijk geen kant meer op. Een hartverscheurend afscheid tussen moeder en kind volgt.
Geworteld in eigen familiegeschiedenis
Regisseur Alexandra Makarová liet zich inspireren door haar eigen familieverleden vol pijn, getekend door de onmenselijke politieke geschiedenis van Oost-Europa. Haar familie kende generaties van ballingschap en repressie. Perla’s overgrootouders ontvluchtten Rusland toen de Oktoberrevolutie in 1917 uitbrak. Alles moesten ze achterlaten. Als enigen van hun familie overleefden ze de daaropvolgende verschrikkingen. Zo begon een lange vluchtelingenlijn binnen haar familie, tot en met de ballingschap van Perla met haar dochter in Wenen. Makarová droeg de film op aan haar grootmoeder.
De diepgewortelde ervaringen van onderdrukking en angst in de voormalige vazalstaat van de Sovjet-Unie vormen de emotionele kern van Perla, waarin de band tussen verleden en heden tastbaar wordt. Het maken van de film noemt Makarová een persoonlijk proces, waarbij de samenwerking met actrice Rebeka Polaková en de indrukwekkende Slowaakse cast en crew een helende werking had. Via dit gezamenlijke traject laat zij zien hoe individuele trauma’s diep verankerd kunnen zijn in maatschappelijke en politieke structuren – in een toon die, ondanks een grauwsluier, hoopvol is.

Ingetogen film die binnenkomt
Perla is een ingetogen film. Geen grote drama’s, geen overdadige muziek of spectaculaire shots. Alles draait om de barstjes in een schijnbaar voorspoedig leven. Kleine gebaren, terughoudende blikken, licht ongemak. Makarová zoomt diep in op de dynamiek binnen Perla’s gezin, op de verhouding tussen verleden en heden, tussen wat uitgesproken wordt en trauma’s die onder de oppervlakte blijven doorwoekeren. De traumatische gebeurtenissen worden eerder gesuggereerd dan expliciet getoond. Zo wordt Perla in een schrijnende flashback bruut aangerand, maar haar feitelijke verkrachting laat de regisseur buiten beeld. Ze volstaat met het veelzeggende beeld van de echtgenoot, die gedwongen wordt machteloos toe te kijken.

Melancholisch camerawerk, een beeld waarover een lichte grauwsluier hangt en een gevoelige soundtrack ondersteunen het verhaal. De film is geschoten in het naar het verleden verwijzende 4:3-formaat – bijna vierkant, contrasterend met het hedendaagse breedbeeld – waardoor de essentie naar voren komt en de beklemming wordt versterkt. Het acteerwerk is naturel en overtuigend. Makarová werd genomineerd voor de Tiger Award van het International Film Festival Rotterdam 2025.
Perla is een film over ontheemding, onderdrukking, trauma en moederliefde – die niet altijd zacht is. Regisseur Alexandra Makarová laat veel impliciet en zet de kijker zelf aan het denken. Ze heeft een film gemaakt die niet schreeuwt, maar juist door zijn ingetogenheid des te harder aankomt