Ga naar inhoud

Beleef het verleden tijdens TOEN Festival

| Sarah Tjeerdsma

De blaadjes vallen van de bomen en dat betekent dat het weer tijd is voor het Nijmeegse geschiedenisfestival TOEN! In de herfstvakantie, van 10 t/m 19 oktober, kun je de historische verhalen van de stad ontdekken. Wij spraken Eline Alberts, projectleider van TOEN Festival, over dit bijzondere evenement en tips om het zelf te beleven.

Het organiseren van TOEN Festival is voor Eline, programmamaker bij het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis, ieder jaar weer het hoogtepunt. Als publiekshistoricus en stadshistoricus biedt dit festival haar de uitgelezen kans om deze twee rollen samen te brengen en op een creatieve manier de geschiedenis van de stad te delen met het brede publiek. “Een stad is niet alleen zijn gebouwde erfgoed, maar ook de verhalen, personen, gebruiken en plekken waar mensen ’s avonds een borrel gaan drinken,” benadrukt Eline. “Dat is wat ik leuk vind aan dit festival: dat je juist ook die verhalen een plek kunt geven, die wellicht niet zo vaak verteld worden.”

Het doel van het festival is om bezoekers op een laagdrempelige manier in aanraking te laten komen met de verhalen van de stad en ze deze ook echt te laten ervaren. De verhalen worden niet enkel verteld, maar verder tot leven gebracht door muziek, tekenkunst, proeverijen en nog veel meer. Een perfect voorbeeld hiervan is de Hap&Snap tour, waarbij je op vier historische locaties een flitslezing krijgt over het natuurlijk eetverleden van Nijmegen, met een bijpassend hapje en drankje. Je kunt het verleden letterlijk proeven! Het is die combinatie van historische verhalen en interactieve beleving die TOEN Festival uniek maakt, anders dan je misschien zou verwachten van een traditioneel geschiedenisfestival.

Natuur als inspiratiebron voor verleden en heden

Het festival is een hotspot van de landelijke Maand van de Geschiedenis, die ieder jaar in oktober op een inspirerende manier geschiedenis onder de aandacht brengt bij miljoenen Nederlanders. Deze editie draait rondom het thema 'Natuurlijk', waarin onze relatie met de natuur centraal staat. Jaarlijks wordt er een essayist uitgenodigd een stuk te schrijven over het gekozen thema. Dit jaar is dat Eva Vriend, die tevens op het festival aanwezig zal zijn voor een lezing en een interview.

Ook TOEN Festival bouwt voort op dit thema, met activiteiten in samenwerking met onder andere een ecoloog en Stichting Hortus Nijmegen. Het jaarlijks wisselende thema daagt erfgoedpartners uit om hun vertrouwde verhalen vanuit een nieuw perspectief te vertellen en biedt volop ruimte voor nieuwe, verrassende samenwerkingen.

Een mooi voorbeeld hiervan is de samenwerking tussen Infocentrum WOII en het MuZIEum bij de familieactiviteit Held op poten. Hierin ontdekken kinderen via een speurtocht hoe dieren zoals paarden, duiven en zelfs insecten werden ingezet tijdens de Tweede Wereldoorlog, met als afsluiting een demonstratie van blindengeleidehonden. Zo wordt ook de verbinding tussen het verleden en het heden zichtbaar: dieren kunnen vandaag de dag nog steeds een baan hebben!

Verhalen komen tot leven op historische grond

Nijmegen is natuurlijk een prachtige historische stad met talloze bijzondere locaties die zich perfect lenen voor de activiteiten van het festival. Het festival biedt ook de mogelijkheid locaties te bezoeken die niet zo vaak worden opengesteld voor bezoekers, zoals bijvoorbeeld het Collectiedepot in het Canisius College en de Valkhofbunker.

Tijdens de activiteit Licht tussen de graven verandert Begraafplaats Daalseweg in een sfeervol verlichte plek vol fakkels, waar verhalen tot leven komen over universele thema’s als de dood, rouw en de manier waarop herinneren verweven is met de natuur. Al eeuwenlang is de natuur de plek waar we onze dierbaren herdenken. Maar hoe komt die traditie tot uiting op de Nijmeegse begraafplaatsen? En wat kunnen we leren van het verleden? Een mooi voorbeeld van hoe een nieuwe, bijzondere setting wordt gecreëerd voor bestaande verhalen.

Ieder jaar wordt er een lokale maker uitgenodigd om nieuw werk te creëren rond het festivalthema. Dit jaar schreef Cassandra Onck, samen het muziekduo Messingh, nieuwe muziek die tijdens deze avond ten gehore wordt gebracht. Het belooft een hele bijzondere avond te worden!

Voor ieder wat wils

“Ik denk dat er wel een uitdaging zit binnen het erfgoedveld om de geschiedenis te brengen naar juist die doelgroepen die zelf niet zo snel naar een lezing, stadswandeling, of museum gaan,” merkt Eline op. Dat geldt vaak voor jongeren, met name studenten, en gezinnen met kinderen. “Er zijn zoveel verschillende manieren waarop je verhalen kunt vertellen. We proberen de activiteiten nu ook echt aan te passen op die doelgroepen, maar wel te vertrekken vanuit de historische verhalen. Dat zit hem in welke partners we kiezen en de insteek van de activiteiten. Dus eigenlijk is er wat voor iedereen!”

Van Kruidentuin tot Drugslab is bij uitstek zo’n activiteit die mogelijk een nieuwe doelgroep aanspreekt. In samenwerking met Stichting Nachtburgemeester Nijmegen werd afgelopen vrijdag het festival afgetrapt met een gesprek over het sociale en culturele verleden van middelengebruik. Een panel met een historicus, sjamanistisch leraar, DJ en kunstenaar verkent hoe intenties, productie en opvattingen over middelengebruik door de tijd heen zijn veranderd en hoe het er nu voor staat in het nachtleven van Nijmegen.

De evolutie van TOEN festival

TOEN Festival groeit ieder jaar meer in zichtbaarheid, samenwerkingen en betrokkenheid. Steeds meer partners haken aan en keren enthousiast terug met nieuwe plannen voor de volgende editie. Ontstaan vanuit 024 Geschiedenis, wordt het TOEN Festival dit jaar voor de derde keer georganiseerd door het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis. “Maar we kunnen het zeker niet alleen!”, benadrukt Eline. Een van de belangrijkste pijlers is het stimuleren van samenwerkingen, niet alleen tussen erfgoedpartners, maar ook met culturele organisaties. Die insteek werpt zijn vruchten af: veel samenwerkingen ontstaan tijdens het festival, maar houden ook stand door het jaar heen. 

“Je ontmoet zoveel leuke, nieuwe mensen die allemaal even enthousiast zijn over hun eigen geschiedenisverhalen,” vertelt Eline. “Je merkt dat de partners die eigenlijk zelf niet zoveel met geschiedenis hebben, dus een muzikant of een tekenaar, ook enthousiast worden van die verhalen. En ik leer zelf als historicus ook ieder jaar weer iets bij! Dat enthousiasme wordt hopelijk ook overgedragen op het publiek. De verbazing van bezoekers, dat geschiedenis toch niet zo stoffig en saai hoeft te zijn, dat is altijd wel een trots moment voor de hele organisatie.”

Je kunt de activiteiten van TOEN Festival bezoeken tot en met 19 oktober.
 
Links:

 

Fotografie: Henk Beenen

Dit vind je misschien ook leuk...

Deze website gebruikt cookies

Deze website maakt gebruik van cookies (Functioneel, Analytisch, Marketing) die noodzakelijk zijn om de website zo goed mogelijk te laten functioneren. Door op accepteren te klikken, geef je aan hiermee akkoord te gaan.