Canon van Nijmegen: De vroegste bewoners, kampementen van jager-verzamelaars
Nijmegen bulkt van de historische verhalen. Over kopstukken en gewone lieden, wijken en politieke gebeurtenissen. In de Canon van Nijmegen zijn de belangrijkste verhalen over Nijmegen geselecteerd. Een van die verhalen gaat over de eerste bewoners van de stad. Rond 5500 v.Chr. sloegen jagerverzamelaars een kampement op langs een brede geul onder het huidige Keizer Augustusplein in Nijmegen-Noord. Ze vonden in het waterrijke, beboste landschap een overvloed aan vis, watervogels, bevers, reeën en ander jachtwild.
5500 v. Chr.: de eerste jagers en verzamelaars
De eerste sporen van bewoning op Nijmeegs grondgebied stammen uit de lange periode dat de mens nog alleen door jacht, visvangst en het verzamelen van noten, wortels en vruchten aan de kost kwam. Aan de zuidzijde van de Waal zijn hier en daar losse vuurstenen werktuigen gevonden die zeker tienduizenden jaren oud zijn. Maar kampementen van de jager-verzamelaars, die geen vaste woonplaats kenden, zijn tot nu toe alleen maar ten noorden van de Waal aangetroffen. Rond 5500 v.Chr., in de middensteentijd (mesolithicum), streken er mensen neer aan de oever van een brede rivierarm die daar toen liep. Op het water verplaatste men zich ongetwijfeld per kano. Eeuwenlang werd dit voedselrijke gebied bezocht. De resten uit die tijd liggen dan ook over honderden meters verspreid, op een diepte van twee tot drie meter. Ze zijn ontdekt door grondboringen. Tussen de opgeboorde as van de kampvuren zaten onder meer visresten.
Omdat zulke goed bewaarde overblijfselen uit deze periode in Nederland zeldzaam zijn, hebben de terreinen aan weerszijden van het Keizer Augustusplein de status van archeologisch rijksmonument gekregen. Er is alleen een bescheiden opgraving uitgevoerd, zodat de kampementen bewaard blijven voor de verre toekomst. Hopelijk kunnen verfijndere technieken dan nog meer kennis over het leven in die tijd opleveren dan nu mogelijk is.
3700 v. Chr.: de eerste boeren
Rond 3700 v.Chr., in de nieuwe steentijd, vestigden zich op een zandkop aan de overzijde van de genoemde rivierarm, nabij de huidige Griftdijk, de eerste boeren die uit de oostelijke Betuwe bekend zijn. Runderen en varkens domineerden in de kleine veestapel. Het is goed mogelijk dat het hier gaat om verre nazaten van de jager-verzamelaars uit de midden-steentijd, want ze combineerden de risicovolle akkerbouw en veeteelt in het waterrijke gebied wijselijk met de traditionele jacht en visvangst. Uit de achtergebleven hazelnootdoppen blijkt dat deze vroege boeren ook de natuurlijke begroeiing nog wisten te waarderen.
Duik in de geschiedenis van de oudste stad van Nederland. Want Nijmegen heeft veel verhalen te vertellen. Benieuwd? Je leest het allemaal in de historische tijdlijn.
Dit vind je misschien ook leuk
-
Unieke serie portretten van Nijmeegse oorlogsdoden te zien bij RN7
RN7 zendt vanaf maandag 28 april acht unieke portretten van Nijmeegse oorlogsdoden uit. Van maandag t/m donderdag zijn de indrukwekkende verhalen te zien over Nijmegenaren die door oorlogshandelingen en vervolging om het leven zijn gekomen tijdens WOII.
-
Handen uit de mouwen in meivakantie bij kasteel Hernen
In de meivakantie staat kasteel Hernen in het teken van 'werken op het kasteel’. De handen kunnen uit de mouwen om te helpen tijdens de kasteelse klusjes, zoals de was doen en delen van het harnas poetsen. Iedere dag zijn er weer andere klussen te doen!
-
Hoe Nijmegen de dreiging van een waterramp omboog tot een uniek Rivierenpark
In de jaren '90 reageerde Nijmegen op de overstromingsrisico's van de Waal met de creatie van het Rivierenpark. Dit ambitieuze project integreert waterveiligheid naadloos met recreatieve voorzieningen en respect voor de rijke geschiedenis van de stad.
-
Theaterimpressie: Wilhelmina en het einde van de monarchie
In het intieme en charmante decor van het Besiendershuis brengt theatercollectief Een Schone Dood een verrassend perspectief op koningin Wilhelmina in oorlogstijd. In Wilhelmina en het einde van de monarchie zien we de vorstin en haar verpleegster Wal.
-
Opening Gebroeders van Lymborchjaar 2025
In een boeiende en afwisselende avond vol kunst en muziek werd een eerste tip van de sluier opgelicht van hetgeen ons de komende maanden te wachten staat om nader kennis te kunnen maken met de grootste meesterwerken van de Middeleeuwse kunst.
-
Vernieuwd platform 'Reizen in de Tijd' brengt erfgoed tot leven in het basisonderwijs
Vorige week lanceerde Erfgoed Gelderland, in samenwerking met Cultuur Oost, het volledig vernieuwde erfgoededucatieplatform 'Reizen in de Tijd'. Erfgoededucatie is met het vernieuwde platform gemakkelijk te integreren in het cultuureducatie lesprogramma.
-
De bekendste inwoner van Romeins Nijmegen gaat op reis
Voor het eerst in 1800 jaar verlaat de Loden Lady de stad Nijmegen. De vrouw die in de Romeinse tijd werd begraven in een sarcofaag van lood kreeg nationale bekendheid onder de bijnaam ‘Loden Lady’. Nu gaat ze op reis naar het Rijksmuseum van Oudheden.
-
Beleef ‘Je moerstaal’ in Museum Kinderdorp Neerbosch
De 90e Boekenweek draait om ‘Je moerstaal’, over de kracht van vertrouwde taal. In Kinderdorp Neerbosch ontwikkelden 20.000 weeskinderen (1863-2000) een eigen taal. Ontdek de taal en verhalen van Neerbosch tijdens rondleidingen op zondag 23 maart.
-
Bruls opent nieuwe Momentumhal in de Splendorfabriek
Na maanden, zo niet jaren, van plannen en hard werken is het eindelijk zover: de gloednieuwe kantoorstraat in de Splendorfabriek wordt omgedoopt tot Momentumhal! De officiële opening vindt plaats op 19 maart 2025 om 16:00 uur.
-
Feestelijke opening Gebroeders Van Lymborch Jaar 2025
Op vrijdag 21 maart start het Gebroeders Van Lymborch Jaar 2025 met een feestelijke opening in een prachtig verlichte Stevenskerk. Beleef de kunst van de gebroeders Van Lymborch via indrukwekkende lichtprojecties die hun meesterwerken tot leven brengen.
-
Oorlogsherinneringen aan de Tweede Wereldoorlog in Nijmegen – Willy Burgers-Tromp (91)
Willy Burgers-Tromp (91) groeide op in de Nijmeegse Houtstraat, waar haar vader een meubelzaak had. Op 22 februari 1944, toen ze nog maar 10 jaar oud was, veranderde haar leven voorgoed door de oorlog.
-
Tv-serie belicht Nijmeegse kunstenaarsfamilie Maelwael-van Lymborch
In de tv-serie Ridders van Gelre volgen programmamakers Bas Steman en René Arendsen de voetsporen van de eerste schilders van Nederland: de familie Maelwael-Van Lymborch.
-
Video in kleur: tramreis door Nijmegen in 1922
YouTube kanaal NASS heeft middels een nieuwe kleurtechniek, een zeldzame opname van Nijmegen uit 1922 gerestaureerd. Deze film legt een fascinerende tramreis door de stad vast, samen met beelden van historische straten, monumenten en het dagelijks leven.
-
Oorlogsherinneringen aan de Tweede Wereldoorlog in Nijmegen - Frans Verheijen (94)
Frans Verheijen (94), geboren in 1930 te Nijmegen, maakte als negenjarige jongen de oorlog mee die hem en zijn stad voorgoed veranderden. Decennia later deelt hij met ons zijn herinneringen aan de oorlog en het bombardement van 1944.
-
Nijmegen herdenkt bombardement met avond vol hoop en zang
Op vrijdagavond 21 februari brengen 11 Nijmeegse koren een boodschap van hoop en leven in het centrum van Nijmegen, ter nagedachtenis aan de bijna 800 slachtoffers van het bombardement op 22 februari 1944.
-
Regio Arnhem-Nijmegen maakt Romeins verleden beter zichtbaar
Gemeente Nijmegen, de provincie Gelderland en de Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen gaan samenwerken aan het 'Masterplan Romeins Verleden'. Dit plan moet het Romeinse erfgoed in Gelderland aantrekkelijker maken voor toeristen en recreanten.
-
Pop-up expositie stadspijn bombardement 1944 trekt door Nijmegen
In de maanden februari en maart trekt een pop-up expositie over de stadspijn van het vernietigende luchtbombardement van 22 februari 1944 door Nijmegen. De aftrap is deze week in wijkcentrum Dukenburg in Meijhorst.
-
Oorlogsdoden Nijmegen krijgen een gezicht
Op 20 februari 2025 worden in het Infocentrum WO2 Nijmegen aan het publiek de nieuwste videoportretten getoond door de onderzoekers van Werkgroep Oorlogsdoden Nijmegen.
-
Intrigerende tentoonstelling 'De Eettafel' bij Museum Kinderdorp Neerbosch
Van 1 februari tot en met 31 maart 2025 presenteert Museum Kinderdorp Neerbosch de tentoonstelling 'De Eettafel', een kunstproject van Lotus Parel van Zoggel, student Beeldende Kunst aan ArtEZ Arnhem.
-
De Latijnse School: Nieuw leven en nieuwe lessen
Om kennis weer toegankelijk te maken voor de Nijmegenaren, heeft de gemeente in 2023 de Latijnse School cadeau gedaan aan Radboud Universiteit. Nu staat het weer op de kaart als een plek waar ze ‘iedereen nieuwsgierig maken naar wetenschap.’