Van voor af aan beginnen; het bombardement van Nijmegen
De Nijmeegse binnenstad wordt gekenmerkt door historische panden en naoorlogse wederopbouwarchitectuur. Deze mix van stijlen verraadt niet alleen de opbouw van de stad door de eeuwen heen, maar ook de vernieling ervan in 1944.
De hoofdingang van het grotendeels verwoeste Station
Spoor van verwoesting uit onverwachte hoek
Op 22 februari 1944 even voor half twee ’s middags, wijst de Amerikaanse luchtmacht de Keizerstad aan als gelegenheidsdoelwit. Onder uiterst verwarrende en misleidende omstandigheden laten de Amerikaanse vliegers hun bommenlast van min of meer tweehonderd bommen los om de bezette spoorwegen en bruggen te treffen. Tot grote spijt wordt tijdens deze operatie het stadscentrum erg zwaar getroffen. Het brandbare historische centrum vat al snel vlam.
In een poging de vlammenzee te bedwingen, wordt water uit de Waal gepompt. De afstand tot de brandhaarden blijkt echter te groot en een deel van de oude binnenstad gaat in vlammen op. Een spoor van verwoesting blijft achter. Toch krabbelt de weerbare bevolking van Nijmegen al kort na de ramp weer op, zoals blijkt uit het dagboek van de Nijmegenaar Andries Koster. Hij helpt zichzelf die noodlottige dag onder het puin vandaan van de toenmalige Petrus Canisiuskerk. Deze kerk is zwaar getroffen en tegenwoordig grotendeels in naoorlogse nieuwbouw te zien aan de Molenstraat.
Vanuit het ziekbed schrijft Koster enkele dagen later aan zijn familie: “We beginnen maar weer van voor af aan. ’t Is jammer, het ging de laatste tijd aardig goed en nu dit weer.” Uit een rondvraag onder de slachtoffers blijkt dat het offerbesef van de Nijmeegse burgerbevolking groter is geweest dan de wrok naar de geallieerde piloten.
Het verwoeste centrum met links de toren van de Petrus Canisiuskerk
Gelegenheidsdoelwit Nijmegen
Het verhaal gaat dat in het heetst van de strijd jonge piloten Nijmegen zouden hebben verward met het nabijgelegen Kleve in Duitsland. In werkelijkheid vliegt echter de formatie bommenwerpers naar de aangewezen target of opportunity Nijmegen. De weersomstandigheden boven het oorspronkelijk bedoelde Duitse doelwit Gotha blijken te ongunstig. Na de oorlog krijgt het bombardement al gauw de reputatie van het ‘vergissingsbombardement.’ In hoeverre er daadwerkelijk sprake is van vergissing blijft tot op vandaag een punt van discussie. Het staat vast dat Nijmegen een reserve doelwit moest zijn. In de naoorlogse internationale betrekkingen ligt het bombardement nog gevoelig. Niet eerder dan 1984 vindt de eerste officiële herdenking plaats van het bombardement van Nijmegen.
Herinneringsplaatjes markeren de vlammenzee
Sinds medio 2017 is de brandgrens van de verwoestende vlammenzee van 1944 met achthonderd herinneringsplaatjes op de straten van de binnenstad zichtbaar gemaakt. Het aantal plaatjes correspondeert met de namen van het aantal Nijmegenaren dat is omgekomen die dag. Als je er eenmaal op let dan gaat er geen herinneringsplaatje meer aan je voorbij. Wie een beeld wil krijgen van de omvang van het bombardement kijkt dus niet alleen naar de wederopbouw, maar ook naar de plakaatjes op de grond. Zo kun je een naam herdenken en de bevrijde en feestelijke sfeer van de binnenstad temeer koesteren.
Duik in de geschiedenis van de oudste stad van Nederland. Want Nijmegen heeft veel verhalen te vertellen. Benieuwd? Je leest het allemaal in de historische tijdlijn.
Openbare kunst in Nijmegen: Het Februaribombardement
Ken je de 'Waalpaintings' al? Het is een project van Erika Manders en Dennis Jussen, historici aan de Radboud Universiteit. Op basis van de Canon van de Nijmeegse geschiedenis zijn vijftien onderwerpen geselecteerd om in de straten van Nijmegen af te beelden. Regionale kunstenaars vertalen deze historische gebeurtenissen naar muurschilderingen (wallpaintings) op verschillende locaties in de stad. Een van de eerste kunstwerken is ‘Het Februaribombardement’ van kunstenaar Vincent William (Combolution).
Lees verder
-
Aftrap Gelderse Streken Campagne 2024 'Hier beginnen je mooiste verhalen'
Aftrap Gelderse Streken Campagne 2024 'Hier beginnen je mooiste verhalen'
De drie Gelderse regionale bureaus voor toerisme hebben de campagne ‘Hier beginnen je mooiste verhalen’ gestart, waarin inwoners van de Gelderse streken actief worden betrokken bij het delen van hun mooiste en meest inspirerende plekjes en verhalen.
-
Openbare kunst in Nijmegen: Operatie Market Garden - 80 jaar vrijheid
Openbare kunst in Nijmegen: Operatie Market Garden - 80 jaar vrijheid
Hoe was Operatie Market Garden voor de gewone Nijmegenaar? De in oktober van vorig jaar onthulde muurschildering 'Operatie Market Garden' uit de serie Waalpaintings zet de schijnwerpers op het alledaagse Nijmeegse leven tijdens deze crisissituatie.
-
Doe mee aan de Brandgrenswandeling op 21 februari
Doe mee aan de Brandgrenswandeling op 21 februari
Oproep! Doe mee aan de Brandgrenswandeling in de Nijmeegse binnenstad. Op 21 februari staan we stil bij het moment vlak voor het toeslaan van het noodlot: het bombardement op het stadshart van Nijmegen en de branden die daarop volgden.
-
Workshop: online zoeken naar familie-oorlogsgeschiedenis
Workshop: online zoeken naar familie-oorlogsgeschiedenis
Online is ontzettend veel informatie over de oorlog en oorlogsslachtoffers te vinden. Het Regionaal Archief Nijmegen en de Werkgroep Oorlogsdoden Nijmegen organiseren daarom een workshop 'zoeken'.
-
Herdenking bombardement 22 februari 1944
Herdenking bombardement 22 februari 1944
Op 22 februari 2024 staat Nijmegen stil bij het Amerikaans bombardement van 80 jaar geleden op het centrum van de stad waarbij bijna 800 doden vielen. Er zijn verschillende activiteiten in de stad.
-
7x bijzondere historische plekken in Nijmegen
7x bijzondere historische plekken in Nijmegen
De oudste stad van Nederland zit natuurlijk vol met verhalen. We hebben de meest bijzondere, historische plekken in Nijmegen voor je op een rijtje gezet. Ook op deze plekken ervaar je de geschiedenis nog altijd!
-
Fotoverslag: Jongeren in de Vuurlinie
Fotoverslag: Jongeren in de Vuurlinie
Hoe is het om in een stad te leven aan de frontlinie van een oorlog? Deze maand was de St. Stevenskerk gastheer van 'Jongeren aan de Vuurlinie', een unieke expositie waar geschiedenis en technologie samenkomen.
-
Ontdek ondergronds Nijmegen tijdens TOEN: het Nijmeegs Geschiedenisfestival
Ontdek ondergronds Nijmegen tijdens TOEN: het Nijmeegs Geschiedenisfestival
Dit weekend start TOEN: Het Nijmeegse Geschiedenisfestival, een initiatief van het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis in samenwerking met lokale partners. Het festival neemt bezoekers mee in de ondergrondse geschiedenis van onze stad.
-
7x tips voor de Maand van de Geschiedenis in Nijmegen
7x tips voor de Maand van de Geschiedenis in Nijmegen
De Maand van de Geschiedenis komt er weer aan! Van 1 tot en met 31 oktober staat Nederland in het teken van historie, met talloze evenementen en activiteiten. Ook in Nijmegen zijn er boeiende evenementen gepland. Dit zijn onze tips!
-
Open Monumentendag 2023 - levend erfgoed
Open Monumentendag 2023 - levend erfgoed
Op zaterdag 9 en zondag 10 september 2023 keert Open Monumentendag Nijmegen terug om inwoners en bezoekers te verbinden met de rijke geschiedenis en het culturele erfgoed van Nijmegen. Dit jaar staat het evenement in het teken van "levend erfgoed".
-
Openbare Kunst in Nijmegen: muurschilderingen in de Dukenburgse tunnels
Openbare Kunst in Nijmegen: muurschilderingen in de Dukenburgse tunnels
Om het 50-jarig bestaan van het Dukenburg te vieren, komt een groepje buurtbewoners onder leiding van Harm Jan van der Veen samen met een plan om het stadsdeel op te vrolijken met kleurrijke straatkunst.
-
Stadswandeling langs de wederopbouw van Nijmegen
Stadswandeling langs de wederopbouw van Nijmegen
Stichting Nijmegen Wederopbouwstad brengt een digitale en een papieren stadswandeling uit langs de wederopbouwpanden in de binnenstad van Nijmegen.
-
Duitse Valkhofbunker geopend
Duitse Valkhofbunker geopend
In het Valkhofpark ligt een onbekend en bijna ondergronds historisch gebouw: de Duitse Valkhofbunker uit de Tweede Wereldoorlog, gebouwd in 1943. In de bunker is een tentoonstelling ingericht over de Duitse verdediging en de bevrijding van Nijmegen.
-
Openbare kunst in Nijmegen: Oudste stad van Nederland - Nijmeegse geschiedenis eindelijk zichtbaar
Openbare kunst in Nijmegen: Oudste stad van Nederland - Nijmeegse geschiedenis eindelijk zichtbaar
Zelden zal de Nijmeegse slogan ‘Old City, Young Vibes’ zo goed hebben gepast als bij de een van de nieuwste muurschilderingen van de serie Waalpainings: Oudste stad van Nederland. Dit graffitikunstwerk verwijst naar het Romeinse verleden van onze stad.
-
“Het was geen vergissingsbombardement”
“Het was geen vergissingsbombardement”
Het bombardement op Nijmegen wordt vaak een vergissingsbombardement genoemd. Maar het was een doelbewust bombardement op het spoorwegemplacement van Nijmegen. Nijmeegse theatermaker en filmmaker maken samen een podcast over het bombardement op Nijmegen.
-
Stilstaan bij het februaribombardement in de Molenstraatskerk en de Stevenskerk
Stilstaan bij het februaribombardement in de Molenstraatskerk en de Stevenskerk
Ruim 350 zangers, muzikanten, vertellers en dichters staan op 21 februari stil bij de verwoeste dromen van de vele slachtoffers van het bombardement op Nijmegen van 22 februari 1944 met hun muziek en woorden.
-
Fotoverslag: op weg naar een nieuw Museum het Valkhof
Fotoverslag: op weg naar een nieuw Museum het Valkhof
Museum Het Valkhof gaat verbouwen. Het pand wordt ingrijpend gerenoveerd en krijgt een toegankelijke uitstraling. Op donderdag 3 november gaf Hedwig Saam, directeur-bestuurder, het startsein voor deze bijzondere periode.
-
De Blauwe Steen 2021
De Blauwe Steen 2021
Het bestuur van de toenmalige Vereniging Binnenstad Ondernemers heeft in 1984 De Blauwe Steen in ere hersteld, om in tegen stelling tot de bedoelingen in vroeger eeuwen, iemand te eren. Het Huis voor de Binnenstad zet deze traditie voort.
-
Openbare kunst in Nijmegen: De Gaper - Fietsend door de tunnel van licht
Openbare kunst in Nijmegen: De Gaper - Fietsend door de tunnel van licht
Als je de afgelopen tijd door De Hezelpoort fietstunnel hebt gefietst heb je je waarschijnlijk even in een andere wereld gewaand. Het kunstwerk in de De Gaper van Linda Arts tovert de muren van de tunnel om tot een abstract spectakel.
-
Fotoverslag: aftrap De Geest van het Besiendershuis
Fotoverslag: aftrap De Geest van het Besiendershuis
Het bijna 500 jaar oude Besiedershuis in Nijmegen kent een rijke historie. Auteur Marlies Morshuis schreef De Geest van het Besiendershuis: een spannend, interactief verhaal dat online te beleven is. Op 15 oktober vond de aftrap plaats en wij waren erbij!