Het verhaal van de Peemankeetjes
Het begon allemaal met de kiosk in het Hunnerpark. Die is al een tijd dicht en lijkt niemand meer toe te behoren. Een gemiste kans, dachten we — want wat ooit begon als een charmant oud tramhuisje was jarenlang een geliefde plek voor koffie, ijs en uitzicht over de Waal. We vroegen ons af wat er met de kiosk was gebeurd — en stuitten onverwacht op een ander stukje Nijmeegse geschiedenis.
Het Peeman-keetje
Wie wat dieper graaft in de geschiedenis van het Hunnerpark, komt al snel uit bij het Peeman-keetje. Een klein houten gebouwtje dat jarenlang dienstdeed als kiosk, nog vóór het tramhuisje die functie overnam. Hier konden wandelaars terecht voor een ijsje, een kop koffie of een praatje midden in het groen.
De naam verwijst naar de familie Peeman, die al meer dan een eeuw actief was in de Nijmeegse catering. Het verhaal begint rond 1900, toen een Haagse limonadefabrikant, Van Keeken, een netwerk van kiosken had in steden als Rotterdam, Nijmegen en Den Haag. Na een faillissement — deels door twijfelachtige praktijken rond bronwater — nam Jan Aart Peeman, overgrootvader van Erik Jansen, het Nijmeegse distributienetwerk over. Zo kwamen de kiosken in Nijmegen onder Peemans naam te staan.
Om afstand te nemen van het dubieuze verleden van Van Keeken, werd op alle zijden van de kiosken groot en duidelijk “Peeman” gezet. Dat werkte: de keetjes kregen al snel de bijnaam ‘Peemankeetjes’ en werden een bekend stadsbeeld. Het was bovendien een slimme marketingzet: de kiosken stonden op prominente plekken zoals bij de Oranjesingels. Wie met een koetsje de stad uitreed, kwam bijna altijd langs zo’n keetje — een perfect moment voor een verkoelend drankje.
Helaas zijn de keetjes in de loop der jaren verdwenen; ze bestaan al ruim zestig jaar niet meer, maar het verhaal leeft voort in plekken zoals het Hunnerpark, waar ooit een Peemankeetje naast het tramhuisje stond.
Uiterlijk en functie van de Peemankeetjes
De Peemankeetjes waren klein maar opvallend, elk met zijn eigen karakter en aangepast aan de omgeving. Kleur speelde een belangrijke rol: sommige keetjes waren roestbruin, andere juist groen om op te gaan in de natuur. In de stad pasten de kleuren meer bij de huizen, zodat ze niet storend waren.
Het houten keetje zelf was zorgvuldig ontworpen, met opvallende daken en op alle vier zijden groot het woord “Peeman”. De functie was duidelijk: een plek voor een verfrissend drankje of een snelle snack. Bezoekers konden er terecht voor ijsjes, limonade, snoep en drop, en zelfs voor rookwaren.
De Peemankeetjes hadden ook een bijzondere status in de stad. Terwijl andere handelaars volgens de sluitingstijden hun deuren moesten sluiten, mochten de Peemankeetjes vaak langer openblijven. Dat maakte ze tot een populaire ontmoetingsplek, ook ‘s avonds: er was altijd aanloop van mensen die genoten van een ijsje of een praatje na een wandeling of een ritje door de stad.
Door de jaren heen veranderden de keetjes: eerst fraai en opvallend, later door sommigen gezien als een doorn in het oog. Toch blijven ze in de herinnering van Nijmegenaren vooral een charmant en vertrouwd stadsbeeld, waar een klein houten keetje midden in de natuur of tussen de huizen het verschil maakte.
Het verdwijnen van de Peemankeetjes
In hun hoogtijdagen stonden er ongeveer tien Peemankeetjes verspreid door de stad. Maar gaandeweg verdwenen ze één voor één. Daar waren verschillende redenen voor. Ten eerste kwam de opkomst van de auto: straten als de Oranjesingel en het Keizer Karelplein waren oorspronkelijk bedoeld voor paard en wagen, maar kregen steeds meer rijstroken voor auto’s. De kleine houten keetjes stonden letterlijk in de weg.
Daarnaast speelde de veranderende maatschappij een rol. Tijdens en na de oorlog raakten veel keetjes flink beschadigd, en met de Amerikaanse invloed werd sigarettenverkoop populair — helaas ook een reden dat de keetjes makkelijker doelwit werden voor inbraak. Verder veranderden de openingstijden van winkels en supermarkten; vroeger sloot een supermarkt om 18:00 uur, waardoor het keetje ‘s avonds de enige plek was voor een snack of drankje. Toen supermarkten langer openbleven, verdween langzaam de vraag naar de kleine kiosken. De Peemankeetjes waren simpelweg te kleinschalig, met een beperkt assortiment, en konden niet concurreren met de nieuwe winkels.
Naam en nalatenschap
Hoewel de fysieke keetjes verdwenen, bleef de naam ‘Peemankeetje’ hangen. Toen het Peemankeetje in het Hunnerpark werd opgeheven, nam het oude tramhuisje de functie over, maar het verhaal en de bijnaam leefden voort. Ook andere plekken in Nijmegen droegen de naam: het elektrische tijdshuisje aan de Groesbeekseweg werd soms nog een Peemankeetje genoemd, en zelfs in het ziekenhuis reed een klein karretje rond met snoepjes voor patiënten — een rijdende Peemankeet.
Ook bleef er één bijzonder exemplaar bewaard: het keetje van de Willemsweg, op de hoek bij de Graafseweg. In 1985 raakte het zwaar beschadigd bij een vrachtwagenongeval, waardoor er weinig meer overbleef dan een stapel planken en herinneringen.
De ouders van Erik Jansen, die altijd belangstelling hebben gehouden voor de geschiedenis van de Peeman-familie, besloten het keetje niet verloren te laten gaan. Ze kochten de brokstukken op en lieten ze vervoeren naar hun woning — toevallig ook het voormalige huis van Jan Aart Peeman zelf. Daar zetten ze het, plank voor plank, opnieuw in elkaar. In hun achtertuin verrees zo het laatste originele Peemankeetje van Nijmegen, zorgvuldig gerestaureerd. Zo bleef de herinnering aan de Peeman-keetjes ingeburgerd in Nijmegen, een charmant stukje stadsgeschiedenis dat nog steeds bij veel inwoners bekend is.
Meer weten? Bekijk de website: peemankeetje.nl
Fotografie: Robert de Zwart
Dit vind je misschien ook leuk...
-
Groot Merovingisch grafveld gevonden in Nijmegen
Archeologen van de gemeente hebben een vroegmiddeleeuws grafveld ontdekt uit de Merovingische tijd (450-725 na Chr.). Het gaat om zeker 130 graven van vrouwen, mannen en meerdere kinderen. In de meeste graven waren grafgiften geplaatst.
-
“We stonden ergens voor” — oud-kraker Jan-Frank over de Piersonrellen, toen en nu
Februari 1981. In de Piersonstraat in Nijmegen barst een confrontatie los die landelijk nieuws wordt. Het is een van de heftigste krakersrellen van de jaren 80. Midden in het tumult: Jan-Frank, destijds begin twintig, inmiddels 66 jaar.
-
9x bijzondere historische plekken in Nijmegen
De oudste stad van Nederland zit natuurlijk vol met verhalen. We hebben de meest bijzondere, historische plekken in Nijmegen voor je op een rijtje gezet. Ook op deze plekken ervaar je de geschiedenis nog altijd!
-
Start vernieuwing Kelfkensbos en tijdelijke verhuizing deel markt
Vanaf 15 september start de herinrichting van het Kelfkensbos. Het vernieuwde plein krijgt meer plantvakken, grote beelden en een waterpartij. Ook wordt het lekkende dak van de parkeergarage hersteld. Het werk duurt ongeveer negen maanden.
-
Geslaagd openingsweekend: “Wereld in Onderdelen” in Nationaal Fietsmuseum Velorama
In de laatste dagen van augustus beleefde Nationaal Fietsmuseum Velorama een succesvol weekend. Op vrijdag opende de nieuwe tentoonstelling "Wereld in Onderdelen", en twee dagen later fietsten 40 deelnemers de sfeervolle retrotoertocht Via Velorama.
-
Gebroeders Van Lymborch Event, 31 augustus
Op 31 augustus vieren we het Gebroeders Van Lymborch Jaar in Nijmegen met een feestelijk event in en rond de Stevenskerk en het Maelwael Van Lymborch huis. Tijdens dit unieke evenement komt de middeleeuwse wereld van de gebroeders Van Lymborch tot leven.
-
Opgedoken geschiedenis: Romeinse Waalschatten in Museum De Bastei
De Waal is al eeuwenlang de levensader van Nijmegen. Voor de Romeinen was het water een bron van voedsel, transport en gebed. In de expositie Romeinse Waalschatten in Museum De Bastei word je ondergedompeld in deze rijke geschiedenis.
-
Nieuwe podwalk Joodse verhalen uit Nijmegen
Luister en wandel de podwalk Joodse verhalen uit Nijmegen. Deze is vanaf 3 juli te beluisteren. Deze audiowandeling vertelt de verhalen van Joodse Nijmegenaren die voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog in de stad woonden.
-
Archeologen ontdekken groot Romeins gebouw in Nijmegen
In Nijmegen West zijn funderingen van een groot Romeins gebouw gevonden. Archeologen van de gemeente Nijmegen ontdekten het gebouw bij het uitgraven van de bouwput voor een woontoren in het Waalfront.
-
Stevens’ Skywalk: een indrukwekkend kijkje vanuit het dak van de Stevenskerk
De Nijmeegse skyline is sinds kort verrijkt met een spectaculaire attractie: de Stevens’ Skywalk. Op een zonnige woensdagmiddag stroomden nieuwsgierige bezoekers naar het hart van de stad om als eersten de klim naar het dak van de Stevenskerk ervaren.
-
Theaterimpressie: Wilhelmina en het einde van de monarchie
In het intieme en charmante decor van het Besiendershuis brengt theatercollectief Een Schone Dood een verrassend perspectief op koningin Wilhelmina in oorlogstijd. In Wilhelmina en het einde van de monarchie zien we de vorstin en haar verpleegster Wal.
-
Opening Gebroeders van Lymborchjaar 2025
In een boeiende en afwisselende avond vol kunst en muziek werd een eerste tip van de sluier opgelicht van hetgeen ons de komende maanden te wachten staat om nader kennis te kunnen maken met de grootste meesterwerken van de Middeleeuwse kunst.
-
De bekendste inwoner van Romeins Nijmegen gaat op reis
Voor het eerst in 1800 jaar verlaat de Loden Lady de stad Nijmegen. De vrouw die in de Romeinse tijd werd begraven in een sarcofaag van lood kreeg nationale bekendheid onder de bijnaam ‘Loden Lady’. Nu gaat ze op reis naar het Rijksmuseum van Oudheden.
-
Beleef ‘Je moerstaal’ in Museum Kinderdorp Neerbosch
De 90e Boekenweek draait om ‘Je moerstaal’, over de kracht van vertrouwde taal. In Kinderdorp Neerbosch ontwikkelden 20.000 weeskinderen (1863-2000) een eigen taal. Ontdek de taal en verhalen van Neerbosch tijdens rondleidingen op zondag 23 maart.
-
Bruls opent nieuwe Momentumhal in de Splendorfabriek
Na maanden, zo niet jaren, van plannen en hard werken is het eindelijk zover: de gloednieuwe kantoorstraat in de Splendorfabriek wordt omgedoopt tot Momentumhal! De officiële opening vindt plaats op 19 maart 2025 om 16:00 uur.
-
Feestelijke opening Gebroeders Van Lymborch Jaar 2025
Op vrijdag 21 maart start het Gebroeders Van Lymborch Jaar 2025 met een feestelijke opening in een prachtig verlichte Stevenskerk. Beleef de kunst van de gebroeders Van Lymborch via indrukwekkende lichtprojecties die hun meesterwerken tot leven brengen.
-
Oorlogsherinneringen aan de Tweede Wereldoorlog in Nijmegen – Willy Burgers-Tromp (91)
Willy Burgers-Tromp (91) groeide op in de Nijmeegse Houtstraat, waar haar vader een meubelzaak had. Op 22 februari 1944, toen ze nog maar 10 jaar oud was, veranderde haar leven voorgoed door de oorlog.
-
Tv-serie belicht Nijmeegse kunstenaarsfamilie Maelwael-van Lymborch
In de tv-serie Ridders van Gelre volgen programmamakers Bas Steman en René Arendsen de voetsporen van de eerste schilders van Nederland: de familie Maelwael-Van Lymborch.
-
Video in kleur: tramreis door Nijmegen in 1922
YouTube kanaal NASS heeft middels een nieuwe kleurtechniek, een zeldzame opname van Nijmegen uit 1922 gerestaureerd. Deze film legt een fascinerende tramreis door de stad vast, samen met beelden van historische straten, monumenten en het dagelijks leven.
-
Oorlogsherinneringen aan de Tweede Wereldoorlog in Nijmegen - Frans Verheijen (94)
Frans Verheijen (94), geboren in 1930 te Nijmegen, maakte als negenjarige jongen de oorlog mee die hem en zijn stad voorgoed veranderden. Decennia later deelt hij met ons zijn herinneringen aan de oorlog en het bombardement van 1944.