De Brandende Stad tot leven gebracht: Operatie Market Garden in 3D

| Juliette Huisman

Het valt haast niet te missen als je in de buurt van de Lindenberg bent: De Brandende Stad. De muurschildering, die werd onthuld in 2023, werpt een blik op hoe het leven was in Nijmegen gedurende de vier onrustige en angstaanjagende dagen van Operatie Market Garden, in september 1944. Ter gelegenheid van 80 jaar vrijheid heeft kunstenaar Gerco Hiddink de handen in elkaar geslagen met Pascal Cramer, Teun van Laake, Stijn Scheepers en Joost Rosendaal om De Brandende Stad tot leven te brengen. Hun creatie, een 3D web-app, onthulde ze op 6 juni in Infocentrum WO2 voor het publiek. Ga jij met deze interactieve versie op onderzoek naar alle verborgen dagboekfragmenten?

Vanuit het project Waalpaintings – dat door middel van muurschilderingen weer de verborgen geschiedenis van Nijmegen zichtbaar wil maken – was er de vraag naar een weergave van Operatie Market Garden. De Brandende Stad was hier Gerco’s antwoord op. 

Met zijn felle kleuren is het kunstwerk zowel opvallend als indringend. In plaats van de operatie weer te geven als een militair offensief, wilde Gerco juist de nadruk leggen op wat de mensen op de grond, de Nijmegenaren zelf, meemaakten in die dagen. In zijn onderzoek daarna, kwam hij uit op de vele dagboeken die door de mensen toen bijgehouden werden. Al die verhalen komen terug in de muurschildering. 

De donkere gestaltes springen eruit tegen de kleurrijke achtergrond en laten zien hoe men deze tijd doorbracht en ervaarde. Op de website van Waalpaintings was al langer informatie te vinden over de verschillende vignetten die zijn weergegeven.. De dagboekfragmenten die de inspiratie waren voor de verschillende figuren, zijn daar dan ook te lezen. Toch bleef de wens bestaan om hier verder mee te gaan en iets te maken wat zowel immersief, interactief als educatief is.

Project app

“Het was een bijzonder avontuur,” zegt Gerco tijdens het lanceringsmoment. Hij begon met het samenstellen van zijn team. Pascal Cramer was uitgenodigd voor het ontwerpen van de 3D-omgeving, en Teun van Laake, die zelf ook al bezig was met dit onderwerp, maakte het sounddesign. Zo creëerden ze samen een 3D web-app en brachten ze de muurschildering – en daarmee het Nijmegen van toen – tot leven.

Net als de muurschildering zelf, waarbij Gerco veel hulp kreeg van vrijwilligers, is de 3D web-app ook echt een product van samenwerking. De stemmen die te horen zijn en die de dagboeken voorlezen, zijn allemaal van Nijmeegse vrijwilligers die wilden bijdragen aan dit speciale project. 

“Het verhaal van de app is ook deels het verhaal van de muurschildering, en de verhalen die daar weer achter zitten,” vertelt Gerco over de app. “De dagboekfragmenten waren een fantastische bron, en die wilden we tot leven laten komen. We wilden de muurschildering laten bewegen.”

Over elk detail werd nagedacht om de sfeer van toen tot leven te brengen. Door een combinatie van muziek, geluiden, opnames, beelden en tekst wordt de operatie op een moderne maar historische getrouwe manier toegankelijk gemaakt. “We hadden de diepe wens om dat verleden van Nijmegen, dat eigenlijk verdwenen is, toch weer tot leven te wekken, om dat weer inzichtelijk te maken, op een manier waarop je het ook echt kunt beleven.”

Stap terug in de tijd

“Met de web-app kun je door de stad zwerven en zelf op zoek gaan naar gebeurtenissen op basis van de dagboekfragmenten,” vertelt Pascal. “Je kunt door de stad navigeren alsof je in een game zit – op zoek naar, nou ja, bijvoorbeeld dat ontsnapte paard!”

“We hebben het ontworpen als een soort spel,” voegt Gerco toe. “Het is gericht op een jonger publiek, maar eigenlijk is het geschikt voor iedereen.”

De muurschildering staat op de plek van het epicentrum van de operatie, maar met de web-app worden de plek en de tijd voor iedereen toegankelijk. De herkenbaarheid van de stad komt duidelijk terug in de vormgeving van de web-app, waardoor het voelt alsof je echt in de stad staat.

Tegen de achtergrond van de constante brand, die in alle dagboeken terugkomt, kun je door de stad lopen en op verschillende plekken lezen, kijken en luisteren naar wat daar is gebeurd. Zo komen de spanning van een spel en het educatieve en historische aspect mooi samen. “In de toekomst willen we nog veel meer toevoegen en verder uitbreiden,” zegt Gerco.

Denk jij alle dagboekfragmenten te kunnen ontrafelen? Ga zelf op ontdekkingstocht! Klik hier voor de website of scan de QR-code bij de muurschildering!

Dit vind je misschien ook leuk...