Canon van Nijmegen: De Plooierijen, politieke moorden in Nijmegen
Nijmegen bulkt van de historische verhalen. Over kopstukken en gewone lieden, wijken en politieke gebeurtenissen. In de Canon van Nijmegen zijn de belangrijkste verhalen over Nijmegen geselecteerd. Een van die verhalen gaat over de politieke strijd tussen de Oude en de Nieuwe Plooi. Hoe resulteerde dit in de zes moorden op Nijmeegse regenten?
Na de dood van stadhouder Willem III in 1702 ontstond in Nijmegen een strijd om de politieke macht tussen twee rivaliserende regentenfacties: de Oude en de Nieuwe Plooi. Uiteindelijk zou dit leiden tot de moord op zes Nijmeegse regenten.
1675-1702: Willem III koos het stadsbestuur
Stadhouder Willem III had in 1675 het recht gekregen het Nijmeegse stadsbestuur te benoemen. Daarmee bedankte de stad hem voor het verdrijven van de Franse troepen die van 1672 tot 1674 Nijmegen bezet hadden gehouden. Maar Willems benoemingspolitiek riep al snel weerstand op. Omdat hij vooral oog had voor de buitenlandse politiek, benoemde hij steeds weer dezelfde regenten, die door familie- en vriendschapsbanden onderling nauw verbonden waren. Jarenlang domineerden de families Beeckman, Roukens, Verbolt en De Beijer het stadsbestuur. Veel Nijmegenaren was dat een doorn in het oog.
1702-1705: de strijd van de Oude en de Nieuwe Plooi
Na de dood van Willem III in 1702 besloot de door de stadhouder benoemde raad, de Oude Plooi, het bestuur van de stad voor altijd aan zich te trekken. De vooraanstaande families die sinds 1675 van het bestuur uitgesloten waren, kwamen nu in opstand. Zij vormden de Nieuwe Plooi. Zij kregen daarbij hulp van de gilden, die in de middeleeuwen veel invloed op het stadsbestuur hadden gehad, maar inmiddels niet meer. Toen zes leden van de zittende raad, onder wie burgemeester Willem Roukens, weigerden hun plaatsen af te staan, zette de Nieuwe Plooi in juni 1702 de hele raad af. Er werd een nieuwe raad gekozen, die deels uit oude raadsleden en deels uit gildemeesters bestond.
Stadhuis Nijmegen
Korte tijd later werd de Oude Plooi met behulp van het garnizoen in ere hersteld, maar in januari 1703 wist de Nieuwe Plooi met hulp van het opgezweepte Nijmeegse volk het stadhuis te heroveren. Omdat in de volgende maanden tijdens bijeenkomsten van Oude Plooiers onlusten dreigden, werden voor alle zekerheid Willem Roukens en zes van zijn medestanders uit de stad verbannen. Zij besloten daarop met geweld in te grijpen, ‘dat wij de nieuwe heeren altemaal den hals breken’, en schakelden een knokploeg in, die op 7 augustus 1705 korte tijd het raadhuis bezette. Aanhangers van de Nieuwe Plooi wisten de knokploeg nog dezelfde dag met geweld te verdrijven, waarbij drie doden vielen. De verontwaardiging was zo groot dat men vijf overvallers nog dezelfde avond ter afschrikking ophing aan de ramen van de raadszaal op de eerste verdieping, de huidige Trêveszaal. Willem Roukens, die buiten het stadhuis op de goede afloop gewacht had, werd gevangengenomen. De volgende dag werd hij zonder noemenswaardig proces onthoofd.
Duik in de geschiedenis van de oudste stad van Nederland. Want Nijmegen heeft veel verhalen te vertellen. Benieuwd? Je leest het allemaal in de historische tijdlijn.
Dit vind je misschien ook leuk
-
Aftrap Gelderse Streken Campagne 2024 'Hier beginnen je mooiste verhalen'
Aftrap Gelderse Streken Campagne 2024 'Hier beginnen je mooiste verhalen'
De drie Gelderse regionale bureaus voor toerisme hebben de campagne ‘Hier beginnen je mooiste verhalen’ gestart, waarin inwoners van de Gelderse streken actief worden betrokken bij het delen van hun mooiste en meest inspirerende plekjes en verhalen.
-
Fotoverslag: 80 jaar vrijheid
Fotoverslag: 80 jaar vrijheid
In februari stond Nijmegen stil bij het bombardement van 22 februari 1944, een dag die onuitwisbaar in het geheugen van de stad gegrift staat. Op deze dag trof een Amerikaans bombardement per ongeluk het hart van Nijmegen.
-
Openbare kunst in Nijmegen: Operatie Market Garden - 80 jaar vrijheid
Openbare kunst in Nijmegen: Operatie Market Garden - 80 jaar vrijheid
Hoe was Operatie Market Garden voor de gewone Nijmegenaar? De in oktober van vorig jaar onthulde muurschildering 'Operatie Market Garden' uit de serie Waalpaintings zet de schijnwerpers op het alledaagse Nijmeegse leven tijdens deze crisissituatie.
-
Doe mee aan de Brandgrenswandeling op 21 februari
Doe mee aan de Brandgrenswandeling op 21 februari
Oproep! Doe mee aan de Brandgrenswandeling in de Nijmeegse binnenstad. Op 21 februari staan we stil bij het moment vlak voor het toeslaan van het noodlot: het bombardement op het stadshart van Nijmegen en de branden die daarop volgden.
-
Workshop: online zoeken naar familie-oorlogsgeschiedenis
Workshop: online zoeken naar familie-oorlogsgeschiedenis
Online is ontzettend veel informatie over de oorlog en oorlogsslachtoffers te vinden. Het Regionaal Archief Nijmegen en de Werkgroep Oorlogsdoden Nijmegen organiseren daarom een workshop 'zoeken'.
-
Herdenking bombardement 22 februari 1944
Herdenking bombardement 22 februari 1944
Op 22 februari 2024 staat Nijmegen stil bij het Amerikaans bombardement van 80 jaar geleden op het centrum van de stad waarbij bijna 800 doden vielen. Er zijn verschillende activiteiten in de stad.
-
Expositie ‘De Waal over’: hoe steek je die brede rivier over?
Expositie ‘De Waal over’: hoe steek je die brede rivier over?
Waar de Waal begon als een kleine zijrivier, kennen we deze nu als de breedste rivier van Nederland. Zo’n brede rivier oversteken is een hele uitdaging. Vandaar dat museum De Bastei een expositie, ‘De Waal over’, heeft opgezet.
-
Fotoverslag: Limes Festival
Fotoverslag: Limes Festival
Tijdens het Limes Festival, dat plaatsvond van 26 december tot en met 6 januari, transformeerde Nijmegen in een levendige ontmoetingsplek voor geschiedenisliefhebbers en cultuurfanaten.
-
Fotoverslag: Ontdek Oekraïne Festival
Fotoverslag: Ontdek Oekraïne Festival
Het Ontdek Oekraïne Festival in de Stevenskerk, van 17 december tot 7 januari, zette de Oekraïense cultuur in de schijnwerpers. Bezoekers genoten van een uniek programma dat de Oekraïense cultuur verrijkte en ondersteunde.
-
7x bijzondere historische plekken in Nijmegen
7x bijzondere historische plekken in Nijmegen
De oudste stad van Nederland zit natuurlijk vol met verhalen. We hebben de meest bijzondere, historische plekken in Nijmegen voor je op een rijtje gezet. Ook op deze plekken ervaar je de geschiedenis nog altijd!
-
Fotoverslag: Nijmeegse Winterweken 2023/2024
Fotoverslag: Nijmeegse Winterweken 2023/2024
De Nijmeegse binnenstad was van 16 december tot en met 7 januari het bruisende hart van de Nijmeegse Winterweken. Bezoekers konden genieten van een unieke lichtsculpturenroute met een Romeinse quiz, en werden vermaakt met levendig straattheater.
-
Valkhof Museum ook open in de weekenden
Valkhof Museum ook open in de weekenden
Vanaf 23 december is de pop-up locatie van het Valkhof Museum ook open op zaterdagen en zondagen. Het museum aan Keizer Karelplein 33 is vanaf dan weer als vanouds van dinsdag tot en met zondag te bezoeken.
-
Reis door geschiedenis St. Nicolaaskapel Nijmegen
Reis door geschiedenis St. Nicolaaskapel Nijmegen
Het Kerstprojectkoor Nijmegen zal tijdens zijn Zin-in-kerst-concert een mix van kerstliederen uitvoeren. Het projectkoor is samengesteld uit ervaren koorzangers en wordt begeleid door Jan van Laar op piano en orgel.
-
Fotoverslag: Jongeren in de Vuurlinie
Fotoverslag: Jongeren in de Vuurlinie
Hoe is het om in een stad te leven aan de frontlinie van een oorlog? Deze maand was de St. Stevenskerk gastheer van 'Jongeren aan de Vuurlinie', een unieke expositie waar geschiedenis en technologie samenkomen.