VAN LIMBURG WORDT VAN LYMBORCH

| Heyta Melssen

In Nijmegen wordt de geschiedenis herschreven. Nou ja, een stukje dan. En dan alleen een klein stukje kunstgeschiedenis. Maar het woensdag 23 augustus 2018 hoe dan ook een historische dag. De meest illustere kunstenaars van Nijmegen kregen toen nanmelijk hun ware naam terug. Een gedegen studie heeft definitief uitgewezen dat de broers Johan, Herman en Paul in werkelijkheid Van Lymborch heetten.

Jarenlang stonden de drie broers bekend onder de namen Gebroeders van Limburg, of Frères de Limbourg, of The Limbourg Brothers. Terwijl het bewijs voor hun daadwerkelijke achternaam zich al die tijd gewoon in het Gelderse Archief bevond. De broers zijn nazaten van de adellijke familie Van Lymborch, afkomstig uit de streek met die naam gelegen tussen Luik en Aken. Hun moeder stamde af van de familie Maelwael, kunstschilder Johan was hun oom.

De broers werden door hun oom geïntroduceerd aan het Bourgondische Hof waar zij zich toelegden op het illustreren van getijdenboeken voor Jean, Duc de Berry. Lang werden deze miniaturen gezien als Franse kunstwerken. Pas eind 19e eeuw werden de broers gekoppeld aan Nederland. In 1915 werden ze door de Nederlandse historicus Johan Huizinga als de Nijmeegse Gebroeders van Limburg opgevoerd, achteraf gezien dus onjuist.

Recente studie heeft uitgewezen dat er maar liefst zestien verwijzingen in de Nijmeegse archieven te vinden zijn naar de familienaam Van Lymborch en de hertogen Van Lymborch. Herman, Paul en Johan werden geboren tussen 1383 en 1388 als zonen van de beeldsnijder Arnold van Lymborch en Mette Maelwael en woonden aan de Borchstraat, nu Burchtstraat, in het hart van de stad.

Stichting Gebroeders van Limburg

De Stichting Gebroeders van Limburg werd in 2002 opgericht om het werk van de beroemde stadgenoten wat meer onder de aandacht te brengen. Het doel, aldus Clemens Verhoeven en André Stufkens, was om Nijmegen een plaats te geven in een driehoek samen met New York en Parijs, de plekken waar permanent werk van deze kunstenaars wordt vertoond. De eerste stap was om het werk naar Nijmegen te halen en dat is gelukt. In samenwerking met het Valkhofmuseum en het Rijksmuseum Amsterdam werd in 2005 een grote tentoonstelling georganiseerd. Ter gelegenheid daarvan werd ook voor de eerste keer het Gebroeders van Limburg Festival gehouden.

Goud

Nijmegen heeft goud in handen, maar was zich dat nog niet terdege bewust. In Nijmegen staat het woonhuis van de broers, met nog een originele kelder. Ook een ander pand in de Burchtstraat was in handen van de Van Lymborchs. Nijmegen heeft de archiefstukken om het te bewijzen. En Nijmegen heeft een grote groep vrijwilligers die zich jaar in jaar uit inzetten om het leven van de 15e eeuw gestalte te geven, rondom de prachtige afbeeldingen van de broers.

Pieter Roelofs, hoofdcurator van het Rijksmuseum kan dit alleen maar beamen. Het werk van de schilders Maelwael en Van Lymborch behoort tot het werelderfgoed, en Nijmegen is de bakermat. Vreemd genoeg was er dus lange tijd geen overeenstemming in de naamgeving. Johan Maelwael stond lang bekend als Malouel, en de gebroeders werden in elk land anders genoemd. Terwijl grote schilders als Rembrandt en Van Gogh gewoon hun eigen naam hielden.

Daarin komt nu dus verandering, als het aan de initiatiefnemers ligt. De Nijmeegse stichting heeft zich inmiddels hernoemd tot Maelwael Van Lymborch Stichting en is samen met de Radboud Universiteit en het Rijksmuseum verantwoordelijk voor de serie Maelwael Van Lymborch Studies waarvan woensdag 23 augustus het eerste exemplaar aan burgemeester Hubert Bruls werd overhandigd. De bedoeling is dat er een serie wetenschappelijke werken komt rondom het werk van deze kunstenaars.

Stof

Volgens de burgemeester zal de naamsverandering wellicht enig stof doen opwaaien in de gemeente omdat een aantal borden en verwijzingen zal moeten worden aangepast. Neem alleen al de Van Limburgzaal waar deze presentatie plaats vindt. Maar ook het Gebroeders van Limburgplein en het Van Limburghuis zullen moeten worden aangepast. Voor dat laatste is gezorgd met het bord dat Bruls onthulde en dat daarna in een kleine processie naar het pand in de Burchtstraat werd gedragen.

Hiermee was de naamswijziging een feit. Dramatisch is deze wijziging overigens niet: Lymborch wordt gewoon uitgesproken als Limborg. Alleen de schrijfwijze verschilt en het voordeel is dat deze naam als internationale standaard gaat gelden. Nu zal er in ieder geval niet meer worden gezegd, zoals in 2015 nog door een erkend historicus werd geschreven, dat de naam van de broers was afgeleid van hun woonplaats Nijmegen, hoofdstad van Limburg.

Het 14e Gebroeders van Limburg Festival vindt plaats op zaterdag 25 en zondag 26 augustus 2018. Vanaf 2019 zal ook de naam van het festival worden aangepast.

Voor meer informatie: zie de website van de Stichting. Zie ook: Historiek.

Dit vind je misschien ook leuk