“De dood of de gladiolen!”
(Bijna) ieder jaar wordt in de derde week van juli de Nijmeegse St. Anna omgedoopt tot de Via Gladiola. Dan lopen de deelnemers van de Nijmeegse Vierdaagse hun laatste loodjes over deze ‘via’ naar de finish. Maar waarom eigenlijk deze naam: ‘Via Gladiola’? Daan de Bruin legt het je uit.
Al wandelend over de Via Gladiola worden de deelnemers aangemoedigd door een publiek in jubelstemming. Het is traditie dat het publiek tijdens deze laatste loodjes gladiolen uitdeelt aan de langslopende deelnemers. Ik spreek uit ervaring als ik zeg dat het een geweldig gevoel is om hier aan deel te nemen en na vier zware dagen zo richting de finish te lopen. Zijn de bloemen de reden dat de St. Anna dan veranderd in de Via Gladiola? Of zit er iets meer achter?
De dood of de gladiolen
Ook ik kreeg gladiolen van vrienden die langs de kant stonden, maar ook van compleet vreemden. Waarom precies deze bloem, vroeg ik me af. De organisatie van De Nijmeegse Vierdaagse heeft hier een theorie over: wanneer in de tijd van de oude Romeinen twee gladiatoren elkaar in een arena te lijf gingen met hun zwaarden, zou het publiek vaak "De dood of de gladiolen!" uitgeroepen hebben. Deze gevechten duurden tot de dood erop volgde en de overlever schijnt aan het einde ook bedolven te worden onder gladiolen.
Historisch gezien is het moeilijk te bewijzen wat het publiek wel en niet riep tijdens zo’n gladiatorengevecht en wat precies de gebruiken waren. Het is wél zo dat de gladiool ook wel de ‘zwaardlelie’ genoemd wordt. Volgens de Dikke van Dale komt de benaming ‘gladiool’ van het Latijnse verkleinwoord voor zwaard: gladiolus, vanwege de zwaardvormige bladeren. Het woord ‘gladiator’ komt volgens de Dikke van Dale van het Latijnse woord voor zwaard: gladius. Het lijkt dus niet helemaal toeval dat die twee aan elkaar gelinkt zijn.
Bewonderenswaardige prestatie
Wat wel zeker is, is dat duizenden jaren later de gladiool een symbool van de Nijmeegse Vierdaagse geworden is. Waarschijnlijk omdat de wandelaars die hem uitlopen ook een bewonderenswaardige prestatie leveren, net als de gladiatoren in de Romeinse tijd. De leus ‘de dood of de gladiolen’ heeft hiermee voor Nijmegenaren en wandelaars van de Nijmeegse Vierdaagse een beetje extra betekenis gekregen. Daarnaast komt het natuurlijk goed uit dat het imago van Nijmegen als oud(st)e stad door deze vergelijking bevestigd wordt.
Dit vind je misschien ook leuk
-
Unieke serie portretten van Nijmeegse oorlogsdoden te zien bij RN7
RN7 zendt vanaf maandag 28 april acht unieke portretten van Nijmeegse oorlogsdoden uit. Van maandag t/m donderdag zijn de indrukwekkende verhalen te zien over Nijmegenaren die door oorlogshandelingen en vervolging om het leven zijn gekomen tijdens WOII.
-
Vierdaagsefeesten maakt 135 nieuwe namen bekend!
Na de lancering van de eerste namen vorige maand, maakt Vierdaagsefeesten opnieuw 135 namen bekend die Nijmegen tijdens de derde week van juli tot leven zullen brengen.
-
Handen uit de mouwen in meivakantie bij kasteel Hernen
In de meivakantie staat kasteel Hernen in het teken van 'werken op het kasteel’. De handen kunnen uit de mouwen om te helpen tijdens de kasteelse klusjes, zoals de was doen en delen van het harnas poetsen. Iedere dag zijn er weer andere klussen te doen!
-
Hoe Nijmegen de dreiging van een waterramp omboog tot een uniek Rivierenpark
In de jaren '90 reageerde Nijmegen op de overstromingsrisico's van de Waal met de creatie van het Rivierenpark. Dit ambitieuze project integreert waterveiligheid naadloos met recreatieve voorzieningen en respect voor de rijke geschiedenis van de stad.
-
Theaterimpressie: Wilhelmina en het einde van de monarchie
In het intieme en charmante decor van het Besiendershuis brengt theatercollectief Een Schone Dood een verrassend perspectief op koningin Wilhelmina in oorlogstijd. In Wilhelmina en het einde van de monarchie zien we de vorstin en haar verpleegster Wal.
-
Opening Gebroeders van Lymborchjaar 2025
In een boeiende en afwisselende avond vol kunst en muziek werd een eerste tip van de sluier opgelicht van hetgeen ons de komende maanden te wachten staat om nader kennis te kunnen maken met de grootste meesterwerken van de Middeleeuwse kunst.
-
Vernieuwd platform 'Reizen in de Tijd' brengt erfgoed tot leven in het basisonderwijs
Vorige week lanceerde Erfgoed Gelderland, in samenwerking met Cultuur Oost, het volledig vernieuwde erfgoededucatieplatform 'Reizen in de Tijd'. Erfgoededucatie is met het vernieuwde platform gemakkelijk te integreren in het cultuureducatie lesprogramma.
-
De bekendste inwoner van Romeins Nijmegen gaat op reis
Voor het eerst in 1800 jaar verlaat de Loden Lady de stad Nijmegen. De vrouw die in de Romeinse tijd werd begraven in een sarcofaag van lood kreeg nationale bekendheid onder de bijnaam ‘Loden Lady’. Nu gaat ze op reis naar het Rijksmuseum van Oudheden.
-
Beleef ‘Je moerstaal’ in Museum Kinderdorp Neerbosch
De 90e Boekenweek draait om ‘Je moerstaal’, over de kracht van vertrouwde taal. In Kinderdorp Neerbosch ontwikkelden 20.000 weeskinderen (1863-2000) een eigen taal. Ontdek de taal en verhalen van Neerbosch tijdens rondleidingen op zondag 23 maart.
-
Bruls opent nieuwe Momentumhal in de Splendorfabriek
Na maanden, zo niet jaren, van plannen en hard werken is het eindelijk zover: de gloednieuwe kantoorstraat in de Splendorfabriek wordt omgedoopt tot Momentumhal! De officiële opening vindt plaats op 19 maart 2025 om 16:00 uur.
-
Vierdaagsefeesten 2025 maakt eerste namen bekend
De eerste zonnestralen brengen je meteen in de stemming voor de mooiste zeven dagen van het jaar: de Vierdaagsefeesten! Terwijl je nog even moet wachten tot die derde week van juli, wordt nu alvast een tipje van de sluier opgelicht.
-
Feestelijke opening Gebroeders Van Lymborch Jaar 2025
Op vrijdag 21 maart start het Gebroeders Van Lymborch Jaar 2025 met een feestelijke opening in een prachtig verlichte Stevenskerk. Beleef de kunst van de gebroeders Van Lymborch via indrukwekkende lichtprojecties die hun meesterwerken tot leven brengen.
-
Monique Esselbrugge nieuw lid Raad van Toezicht Vierdaagsefeesten
De stichting Vierdaagsefeesten verwelkomt Monique Esselbrugge als nieuw lid van de Raad van Toezicht. Monique Esselbrugge zal per 1 maart de stichtingen ACBN en Vierdaagsefeesten gaan versterken met haar ervaring en kennis.
-
Oorlogsherinneringen aan de Tweede Wereldoorlog in Nijmegen – Willy Burgers-Tromp (91)
Willy Burgers-Tromp (91) groeide op in de Nijmeegse Houtstraat, waar haar vader een meubelzaak had. Op 22 februari 1944, toen ze nog maar 10 jaar oud was, veranderde haar leven voorgoed door de oorlog.
-
Tv-serie belicht Nijmeegse kunstenaarsfamilie Maelwael-van Lymborch
In de tv-serie Ridders van Gelre volgen programmamakers Bas Steman en René Arendsen de voetsporen van de eerste schilders van Nederland: de familie Maelwael-Van Lymborch.
-
Video in kleur: tramreis door Nijmegen in 1922
YouTube kanaal NASS heeft middels een nieuwe kleurtechniek, een zeldzame opname van Nijmegen uit 1922 gerestaureerd. Deze film legt een fascinerende tramreis door de stad vast, samen met beelden van historische straten, monumenten en het dagelijks leven.
-
Oorlogsherinneringen aan de Tweede Wereldoorlog in Nijmegen - Frans Verheijen (94)
Frans Verheijen (94), geboren in 1930 te Nijmegen, maakte als negenjarige jongen de oorlog mee die hem en zijn stad voorgoed veranderden. Decennia later deelt hij met ons zijn herinneringen aan de oorlog en het bombardement van 1944.
-
Nijmegen herdenkt bombardement met avond vol hoop en zang
Op vrijdagavond 21 februari brengen 11 Nijmeegse koren een boodschap van hoop en leven in het centrum van Nijmegen, ter nagedachtenis aan de bijna 800 slachtoffers van het bombardement op 22 februari 1944.
-
Regio Arnhem-Nijmegen maakt Romeins verleden beter zichtbaar
Gemeente Nijmegen, de provincie Gelderland en de Groene Metropoolregio Arnhem-Nijmegen gaan samenwerken aan het 'Masterplan Romeins Verleden'. Dit plan moet het Romeinse erfgoed in Gelderland aantrekkelijker maken voor toeristen en recreanten.
-
Pop-up expositie stadspijn bombardement 1944 trekt door Nijmegen
In de maanden februari en maart trekt een pop-up expositie over de stadspijn van het vernietigende luchtbombardement van 22 februari 1944 door Nijmegen. De aftrap is deze week in wijkcentrum Dukenburg in Meijhorst.