Canon van Nijmegen: Katholieke Universiteit – Nijmegen wordt studentenstad
Nijmegen bulkt van de historische verhalen. Over kopstukken en gewone lieden, wijken en politieke gebeurtenissen. In de Canon van Nijmegen zijn de belangrijkste verhalen over Nijmegen geselecteerd.Een felle strijd tussen katholieken en niet-katholieken beleefde op 7 februari 1923 een hoogtepunt in de Nijmeegse gemeenteraad. Tevoren, en zelfs daarna, speelde die strijd zich af op straat, in zaaltjes en in massale handtekeningenacties. Het draaide allemaal om de vraag of Nijmegen zich moest kandideren als vestigingsplaats voor een op te richten Katholieke Universiteit.
Uiteindelijk werd in de gemeenteraad slechts met één stem verschil tot vestiging besloten. Zestien katholieken stemden voor, vijftien nietkatholieken (een monsterverbond van sociaaldemocraten, liberalen, protestanten en een enkele communist) stemden tegen. Dat betekende een grootse overwinning voor de katholieke zaak, want de stichting van de Roomsch Katholieke Universiteit te Nijmegen (in 2004 omgedoopt in Radboud Universiteit) werd indertijd beschouwd als ‘de kroon op het werk van de katholieke emancipatie’.
Triomfantelijk gewonnen
De overwinning werd op 17 oktober 1923 bij de opening van de universiteit nog eens triomfantelijk gevierd in De Vereeniging en op het Keizer Karelplein, waar een massa volk zich voor het eerst vergaapte aan een lange stoet hoogleraren in toga en andere hoogwaardigheidsbekleders. Het genoegen smaakte Nijmegen dubbel.
Pontificaal gezelschap in De Vereeniging (in het midden burgemeester F.M.A. van Schaeck Mathon) ter gelegenheid van de opening van de R.K. Universiteit, 1923
In de voorafgaande jaren had een stedenstrijd gewoed met Tilburg, Maastricht en Den Bosch over de vraag waar de Katholieke Universiteit moest komen. Die prestigestrijd was dus gewonnen door Nijmegen, dat minder geld bood dan zijn concurrenten, maar harder vocht, slimmer opereerde, uiterlijk aantrekkelijker was en – vooral – de gunstigste geografische ligging en bevolkingssamenstelling had: een zowel noordelijke als zuidelijke stad.
Van klein naar groot
Aanvankelijk was de universiteit betrekkelijk klein, met drie ‘goedkope’ faculteiten: Godgeleerdheid, Letteren/Wijsbegeerte en Rechtsgeleerdheid. De faculteiten waren verspreid over diverse gebouwen in en rond het stadscentrum, met het hoofdgebouw aan het Keizer Karelplein. Tot de Tweede Wereldoorlog telde de universiteit gemiddeld ruim vijfhonderd studenten, vrijwel allen afkomstig uit de maatschappelijke bovenlaag. Zij gaven de stad wel kleur, maar domineerden niet.
-
Hoofdgebouw R.K Universiteit, 1935
-
Hoofdgebouw R.K Universiteit, 1948.
-
De Radboud Universiteit Nijmegen, 2021
Vanaf de jaren vijftig werd de universiteit uitgebreid met de faculteiten Geneeskunde (1951), Wis- en Natuurkunde (1957) en Sociale Wetenschappen (1963). Deze uitbreiding, in combinatie met de bevolkingsgroei en de sterk toenemende toegankelijkheid van het academisch onderwijs, zorgde voor een explosie van het aantal studenten in de jaren zestig. In 1945 telde de universiteit nog 650 studenten, in 1955 waren dat er 1900 en in 1970 werd de grens van 10.000 gepasseerd. Nijmegen was een echte studentenstad geworden.
De leeszaal van de R.K. Universiteit, 1930
Een echte campus
De nieuwe faculteiten uit de jaren vijftig werden, evenals het in 1956 geopende academisch ziekenhuis St. Radboud, gevestigd op het ten zuiden van de stad gelegen voormalige landgoed Heyendaal. Later verhuisden ook de andere faculteiten hier naartoe, zodat een echte campus ontstond. De universiteit en het ziekenhuis, met inmiddels 12.000 medewerkers en ruim 17.000 studenten, zijn van onschatbare waarde voor het economisch, sociaal en cultureel leven van Nijmegen.
Duik in de geschiedenis van de oudste stad van Nederland. Want Nijmegen heeft veel verhalen te vertellen. Benieuwd? Je leest het allemaal in de historische tijdlijn.
Dit vind je misschien ook leuk...
-
Meld je gratis aan voor een Vrijheidsmaaltijd in de Stevenskerk op 5 mei
Meld je gratis aan voor een Vrijheidsmaaltijd in de Stevenskerk op 5 mei
Op zondagavond 5 mei organiseren Lindenberg Cultuurhuis, de Stevenskerk en de Openbare Bibliotheek Gelderland Zuid in de Stevenskerk een Vrijheidsmaaltijd van 18.00 tot 20.30 uur. Er wordt Vrijheidssoep geserveerd, er is muziek en diverse sprekers.
-
Aftrap Gelderse Streken Campagne 2024 'Hier beginnen je mooiste verhalen'
Aftrap Gelderse Streken Campagne 2024 'Hier beginnen je mooiste verhalen'
De drie Gelderse regionale bureaus voor toerisme hebben de campagne ‘Hier beginnen je mooiste verhalen’ gestart, waarin inwoners van de Gelderse streken actief worden betrokken bij het delen van hun mooiste en meest inspirerende plekjes en verhalen.
-
Fotoverslag: 80 jaar vrijheid
Fotoverslag: 80 jaar vrijheid
In februari stond Nijmegen stil bij het bombardement van 22 februari 1944, een dag die onuitwisbaar in het geheugen van de stad gegrift staat. Op deze dag trof een Amerikaans bombardement per ongeluk het hart van Nijmegen.
-
Openbare kunst in Nijmegen: Operatie Market Garden - 80 jaar vrijheid
Openbare kunst in Nijmegen: Operatie Market Garden - 80 jaar vrijheid
Hoe was Operatie Market Garden voor de gewone Nijmegenaar? De in oktober van vorig jaar onthulde muurschildering 'Operatie Market Garden' uit de serie Waalpaintings zet de schijnwerpers op het alledaagse Nijmeegse leven tijdens deze crisissituatie.
-
Doe mee aan de Brandgrenswandeling op 21 februari
Doe mee aan de Brandgrenswandeling op 21 februari
Oproep! Doe mee aan de Brandgrenswandeling in de Nijmeegse binnenstad. Op 21 februari staan we stil bij het moment vlak voor het toeslaan van het noodlot: het bombardement op het stadshart van Nijmegen en de branden die daarop volgden.
-
Workshop: online zoeken naar familie-oorlogsgeschiedenis
Workshop: online zoeken naar familie-oorlogsgeschiedenis
Online is ontzettend veel informatie over de oorlog en oorlogsslachtoffers te vinden. Het Regionaal Archief Nijmegen en de Werkgroep Oorlogsdoden Nijmegen organiseren daarom een workshop 'zoeken'.
-
Herdenking bombardement 22 februari 1944
Herdenking bombardement 22 februari 1944
Op 22 februari 2024 staat Nijmegen stil bij het Amerikaans bombardement van 80 jaar geleden op het centrum van de stad waarbij bijna 800 doden vielen. Er zijn verschillende activiteiten in de stad.
-
Expositie ‘De Waal over’: hoe steek je die brede rivier over?
Expositie ‘De Waal over’: hoe steek je die brede rivier over?
Waar de Waal begon als een kleine zijrivier, kennen we deze nu als de breedste rivier van Nederland. Zo’n brede rivier oversteken is een hele uitdaging. Vandaar dat museum De Bastei een expositie, ‘De Waal over’, heeft opgezet.
-
Fotoverslag: Limes Festival
Fotoverslag: Limes Festival
Tijdens het Limes Festival, dat plaatsvond van 26 december tot en met 6 januari, transformeerde Nijmegen in een levendige ontmoetingsplek voor geschiedenisliefhebbers en cultuurfanaten.
-
Fotoverslag: Ontdek Oekraïne Festival
Fotoverslag: Ontdek Oekraïne Festival
Het Ontdek Oekraïne Festival in de Stevenskerk, van 17 december tot 7 januari, zette de Oekraïense cultuur in de schijnwerpers. Bezoekers genoten van een uniek programma dat de Oekraïense cultuur verrijkte en ondersteunde.
-
7x bijzondere historische plekken in Nijmegen
7x bijzondere historische plekken in Nijmegen
De oudste stad van Nederland zit natuurlijk vol met verhalen. We hebben de meest bijzondere, historische plekken in Nijmegen voor je op een rijtje gezet. Ook op deze plekken ervaar je de geschiedenis nog altijd!
-
Fotoverslag: Nijmeegse Winterweken 2023/2024
Fotoverslag: Nijmeegse Winterweken 2023/2024
De Nijmeegse binnenstad was van 16 december tot en met 7 januari het bruisende hart van de Nijmeegse Winterweken. Bezoekers konden genieten van een unieke lichtsculpturenroute met een Romeinse quiz, en werden vermaakt met levendig straattheater.
-
Valkhof Museum ook open in de weekenden
Valkhof Museum ook open in de weekenden
Vanaf 23 december is de pop-up locatie van het Valkhof Museum ook open op zaterdagen en zondagen. Het museum aan Keizer Karelplein 33 is vanaf dan weer als vanouds van dinsdag tot en met zondag te bezoeken.
-
Reis door geschiedenis St. Nicolaaskapel Nijmegen
Reis door geschiedenis St. Nicolaaskapel Nijmegen
Het Kerstprojectkoor Nijmegen zal tijdens zijn Zin-in-kerst-concert een mix van kerstliederen uitvoeren. Het projectkoor is samengesteld uit ervaren koorzangers en wordt begeleid door Jan van Laar op piano en orgel.