Canon van Nijmegen: Industriestad – De komst van NV Philips
Nijmegen bulkt van de historische verhalen. Over kopstukken en gewone lieden, wijken en politieke gebeurtenissen. In de Canon van Nijmegen zijn de belangrijkste verhalen over Nijmegen geselecteerd. ‘Nederland industrialiseert!’ luidde het parool na de Tweede Wereldoorlog. In Nijmegen kwam een industrialisatiegolf op gang die zijn weerga in de stadsgeschiedenis niet kende. De oude visie op Nijmegen als ‘woonstad’ en als toeristisch centrum was definitief verleden tijd.
In de jaren vijftig begon de gemeente met de uitgifte van moderne, zogeheten natte industrieterreinen aan het Maas-Waalkanaal. In die tijd vestigden veertig nieuwe bedrijven zich in de stad, aangelokt door lokale voordelen als relatief lage lonen, goedkope grond, goede infrastructuur en gunstige leningen. Werkten in 1930 nog 11.000 Nijmegenaren in de nijverheid, in 1960 bedroeg dat aantal 24.000.
NV Philips fabriek, 1991
Philips op het Mariënburg
Een van de nieuwkomers was de nv Philips, dat in 1953 in het gebouw van de voormalige Twentsche Bank op het Mariënburg in het hart van Nijmegen begon met de industriële productie van diodes en transistors. Philips was door de vooroorlogse overname van gloeilampenfabriek Splendor (1930) goed bekend met Nijmegen. Toch waren onder leiding van burgemeester Hustinx in de jaren 1947-1953 liefst vier pogingen nodig om Philips voor Nijmegen enthousiast te maken. Het Eindhovense moederbedrijf was beducht voor socialistische invloeden in Nijmegen en ook de arbeidsmoraal in de Waalstad werd laag aangeslagen.
De uitbreiding zet voort
Eenmaal gevestigd in de stad, opende Philips in de zomer van 1955 een groot complex buiten het centrum, bij Neerbosch, waar in de loop van de jaren de ene fabriek na de andere verrees. Spoedig verwierf het bedrijf met de arbeidsintensieve fabricage van halfgeleiders een plaats tussen de andere grote werkgevers in de stad: Dobbelman, de Automatic Screw Works Apparatenfabriek en de Papierfabriek Gelderland. Het aantal Philipswerknemers nam toe van ruim 50 in 1953 tot 4500 in 2003. Van 1957 tot 1984 was er bovendien een vestiging in Lent, waar onder meer basismateriaal voor diodes en transistors werd gemaakt.
Atelier van Philips, 1955
De kathedraal van Philips
In het midden van de jaren tachtig werden investeringen gedaan voor een megachipfabriek, die in de volksmond ‘de kathedraal van Philips’ ging heten. Innovatie van zowel producten als productietechnologie bezorgde Philips Nijmegen een plaats in de wereld van de submicrontechnologie en de microgeheugens. Maar het miljardenverslindende megachipproject werd ruw onderbroken door verliezen die de NV Philips eind jaren tachtig wereldwijd boekte. In het kader van de Operatie Centurion diende het Nijmeegse project, dat tot doel had de wereldmarkt van geheugenchips te veroveren, abrupt te stoppen, met alle gevolgen van dien voor arbeidsplaatsen en geïnvesteerd kapitaal.
Philips vestiging in Lent, het Thermiongebouw, 1956
Enkele jaren later echter wist Philips Nijmegen ‘de kathedraal’ opnieuw aan te wenden door op grote schaal nieuwe soorten halfgeleiders te produceren waarin de innovatieve submicrontechnologie kon worden toegepast. De halfgeleiderproductie in Nijmegen, een van de grootste in Europa, werd in 2006 door Philips afgestoten en kwam in handen van NXP, Next eXPerience.
Duik in de geschiedenis van de oudste stad van Nederland. Want Nijmegen heeft veel verhalen te vertellen. Benieuwd? Je leest het allemaal in de historische tijdlijn.
Dit vind je misschien ook leuk...
-
Meld je gratis aan voor een Vrijheidsmaaltijd in de Stevenskerk op 5 mei
Meld je gratis aan voor een Vrijheidsmaaltijd in de Stevenskerk op 5 mei
Op zondagavond 5 mei organiseren Lindenberg Cultuurhuis, de Stevenskerk en de Openbare Bibliotheek Gelderland Zuid in de Stevenskerk een Vrijheidsmaaltijd van 18.00 tot 20.30 uur. Er wordt Vrijheidssoep geserveerd, er is muziek en diverse sprekers.
-
Aftrap Gelderse Streken Campagne 2024 'Hier beginnen je mooiste verhalen'
Aftrap Gelderse Streken Campagne 2024 'Hier beginnen je mooiste verhalen'
De drie Gelderse regionale bureaus voor toerisme hebben de campagne ‘Hier beginnen je mooiste verhalen’ gestart, waarin inwoners van de Gelderse streken actief worden betrokken bij het delen van hun mooiste en meest inspirerende plekjes en verhalen.
-
Fotoverslag: 80 jaar vrijheid
Fotoverslag: 80 jaar vrijheid
In februari stond Nijmegen stil bij het bombardement van 22 februari 1944, een dag die onuitwisbaar in het geheugen van de stad gegrift staat. Op deze dag trof een Amerikaans bombardement per ongeluk het hart van Nijmegen.
-
Openbare kunst in Nijmegen: Operatie Market Garden - 80 jaar vrijheid
Openbare kunst in Nijmegen: Operatie Market Garden - 80 jaar vrijheid
Hoe was Operatie Market Garden voor de gewone Nijmegenaar? De in oktober van vorig jaar onthulde muurschildering 'Operatie Market Garden' uit de serie Waalpaintings zet de schijnwerpers op het alledaagse Nijmeegse leven tijdens deze crisissituatie.
-
Doe mee aan de Brandgrenswandeling op 21 februari
Doe mee aan de Brandgrenswandeling op 21 februari
Oproep! Doe mee aan de Brandgrenswandeling in de Nijmeegse binnenstad. Op 21 februari staan we stil bij het moment vlak voor het toeslaan van het noodlot: het bombardement op het stadshart van Nijmegen en de branden die daarop volgden.
-
Workshop: online zoeken naar familie-oorlogsgeschiedenis
Workshop: online zoeken naar familie-oorlogsgeschiedenis
Online is ontzettend veel informatie over de oorlog en oorlogsslachtoffers te vinden. Het Regionaal Archief Nijmegen en de Werkgroep Oorlogsdoden Nijmegen organiseren daarom een workshop 'zoeken'.
-
Herdenking bombardement 22 februari 1944
Herdenking bombardement 22 februari 1944
Op 22 februari 2024 staat Nijmegen stil bij het Amerikaans bombardement van 80 jaar geleden op het centrum van de stad waarbij bijna 800 doden vielen. Er zijn verschillende activiteiten in de stad.
-
Expositie ‘De Waal over’: hoe steek je die brede rivier over?
Expositie ‘De Waal over’: hoe steek je die brede rivier over?
Waar de Waal begon als een kleine zijrivier, kennen we deze nu als de breedste rivier van Nederland. Zo’n brede rivier oversteken is een hele uitdaging. Vandaar dat museum De Bastei een expositie, ‘De Waal over’, heeft opgezet.
-
Fotoverslag: Limes Festival
Fotoverslag: Limes Festival
Tijdens het Limes Festival, dat plaatsvond van 26 december tot en met 6 januari, transformeerde Nijmegen in een levendige ontmoetingsplek voor geschiedenisliefhebbers en cultuurfanaten.
-
Fotoverslag: Ontdek Oekraïne Festival
Fotoverslag: Ontdek Oekraïne Festival
Het Ontdek Oekraïne Festival in de Stevenskerk, van 17 december tot 7 januari, zette de Oekraïense cultuur in de schijnwerpers. Bezoekers genoten van een uniek programma dat de Oekraïense cultuur verrijkte en ondersteunde.
-
7x bijzondere historische plekken in Nijmegen
7x bijzondere historische plekken in Nijmegen
De oudste stad van Nederland zit natuurlijk vol met verhalen. We hebben de meest bijzondere, historische plekken in Nijmegen voor je op een rijtje gezet. Ook op deze plekken ervaar je de geschiedenis nog altijd!
-
Fotoverslag: Nijmeegse Winterweken 2023/2024
Fotoverslag: Nijmeegse Winterweken 2023/2024
De Nijmeegse binnenstad was van 16 december tot en met 7 januari het bruisende hart van de Nijmeegse Winterweken. Bezoekers konden genieten van een unieke lichtsculpturenroute met een Romeinse quiz, en werden vermaakt met levendig straattheater.
-
Valkhof Museum ook open in de weekenden
Valkhof Museum ook open in de weekenden
Vanaf 23 december is de pop-up locatie van het Valkhof Museum ook open op zaterdagen en zondagen. Het museum aan Keizer Karelplein 33 is vanaf dan weer als vanouds van dinsdag tot en met zondag te bezoeken.
-
Reis door geschiedenis St. Nicolaaskapel Nijmegen
Reis door geschiedenis St. Nicolaaskapel Nijmegen
Het Kerstprojectkoor Nijmegen zal tijdens zijn Zin-in-kerst-concert een mix van kerstliederen uitvoeren. Het projectkoor is samengesteld uit ervaren koorzangers en wordt begeleid door Jan van Laar op piano en orgel.