AI maakt een menselijker gezondheidszorg mogelijk

_{⌂ » Werk & ondernemen » Nijmegen innoveert}

Nijmegen staat bovenaan de internationale ranglijst van steden die kunstmatige intelligentie gebruiken om borstkanker en andere ziekten te bestrijden, vlak naast universiteiten als Harvard en Stanford. “Onderzoek, bedrijfsleven en overheid komen hier op een unieke manier samen, zegt Jaap Kroes, AI-teamleider bij Screenpoint Medical.

Het Nijmeegse medtechbedrijf is gespecialiseerd in het ontwikkelen van technologie waarmee borstkankerscans sneller en efficiënter geanalyseerd kunnen worden. “De hoeveelheid fouten door AI neemt af. Met goed onderzoek en de juiste regelgeving kunnen we werken aan technologie waarmee we borstkanker sneller en vaker vinden, en hopelijk krijgen artsen in de toekomst weer de tijd en ruimte die ze nodig hebben voor hun patiënten.”

“Een van de eerste echte toepassingen van AI in de medische wereld is in mammogrammen, de scans die we gebruiken bij het opsporen van borstkanker,” zegt Kroes. “Dat komt omdat er over de hele wereld al dertig jaar allerlei bevolkingsonderzoeken worden gedaan, dus die gegevens zijn heel consistent verzameld. Daarnaast is de vraag bij borstkanker heel duidelijk; 'is er borstkanker ja of nee?' Bij longkanker is het bijvoorbeeld ingewikkelder. Een long ligt dichter bij allerlei organen en daardoor is er meer kans op 'bijvangst'. In een borst gebeurt ook van alles, maar omdat daar minder ziektes opduiken, is een tumor daar relatief makkelijker te vinden.”

Naald in een hooiberg

“Van de duizenden vrouwen die zich laten testen en een mammografie laten maken, hebben er - gelukkig - maar 3 of 4 daadwerkelijk borstkanker. Maar radiologen moeten ze wel allemaal even zorgvuldig controleren en het is niet eenvoudig om een tumor te zien op een scan.” Het vinden van borstkanker blijft dus zoeken naar een speld in een hooiberg. Voorheen deden artsen dit op het oog, maar met technologie van Screenpoint Medical kunnen ze de scans nu laten analyseren door een AI-systeem. “Ons systeem heeft al miljoenen scans geanalyseerd, van vrouwen uit verschillende landen en met verschillende achtergronden. Op basis van deze gegevens komt het dan met een mening of conclusie over de ingevoerde scan. Het is aan de arts hoe verder te gaan met deze output.”

Kroes geeft leiding aan het AI-team van Screenpoint Medical. “Ik kijk met het team naar verbetering van huidige producten, maar we verkennen bijvoorbeeld ook nieuwe interessante richtingen buiten de radiologie. Onlangs hebben we het MARBLE-project afgerond, waarin we software ontwikkelden om de huidige mammogrammen van vrouwen te vergelijken met hun mammogrammen van eerdere scans [https://www.diagnijmegen.nl/news/marble_kickoff/]. Een verandering tussen de twee scans kan erop wijzen dat er daar iets aan de hand is. Samen met de Radboud Universiteit en het Radboudumc, en met steun van EFRO, hebben we onze technologie uitgebreid, waardoor we in de toekomst nog betere ondersteuning kunnen bieden.”

FDA goedgekeurd

Volgens Kroes is Nijmegen wereldleider in de toepassing van AI-technologie, voornamelijk in de gezondheidszorg. “Nederland is enorm vooruitstrevend op het gebied van borstkankeronderzoek en -behandeling. We waren in de jaren negentig een van de eerste landen die een landelijk borstkankerscreeningsprogramma instelden. In Nijmegen is het Radboudumc gevestigd, maar bijvoorbeeld ook het landelijk expertisecentrum voor borstkankeronderzoek (LRCB). Hier vind je dus bedrijven, onderzoek, de klinische kant - maar ook de verbinding met de bevolking. Dat is echt uniek.”

Screenpoint Medical is niet het enige bedrijf in Nijmegen dat met AI werkt aan de vroege opsporing van soorten kanker. “Op de verdieping boven ons zit Thirona, zij zijn gespecialiseerd in AI-technologie voor long- en oogkankerscans. Samen met hen zijn we een van de weinigen in Nederland die FDA-cleared zijn op dit gebied. Dit betekent dat we onze technologie ook in de VS mogen uitrollen. Het is echt bijzonder om twee bedrijven met die certificering hier in hetzelfde gebouw op de Heijendaal campus te vinden.”

Zijn we te streng voor AI?

Het lijkt soms alsof mensen fout na fout mogen maken, maar hoe zit dat met AI? “Twintig jaar geleden was AI nog een grappig dingetje dat je een keer ergens op een beurs tegenkwam. 5 jaar geleden was het booming, iedereen wilde er iets mee doen. Nu zitten we in een fase waarin het steeds meer gezien wordt als een toepassing, echt als een product. Ik denk dat dat een positieve ontwikkeling is, maar we moeten nog steeds voorzichtig blijven. Want als het vertrouwen misplaatst is of uit de hand loopt, is de kans op fouten groter. Dat zie je bijvoorbeeld bij ChatGPT, waar mensen zonder enige controle teksten copy-pasten.”

Toch maakt AI over het algemeen minder fouten dan mensen. “Mensen, ook artsen, kunnen afgeleid zijn, moe zijn of dingen aan hun hoofd hebben. Als patiënt kun je daar last van hebben. AI is controleerbaar en meetbaar en laat zich niet leiden door vooroordelen of discriminatie - bij mensen weet je dat niet altijd zeker. Toch zijn we bij AI strenger dan bij mensen. Kijk maar naar de 'voordelenaffaire' of zelfrijdende auto's: als het misgaat, is alle vertrouwen weg. Begrijpelijk, want als het misgaat, zijn de gevolgen enorm. Het klinkt misschien niet heel spannend, maar juist daarom zijn goede regelgeving en wetgeving in dit stadium zo belangrijk.”

Kritisch blijven in de AI-revolutie

“In andere landen gaat de adoptie van AI in bevolkingsonderzoek sneller dan in Nederland”, merkt Kroes op. “Onze producten worden bijvoorbeeld al gebruikt in Zweden, Denemarken en Spanje. Een van de redenen hiervoor is dat alles lokaal of regionaal georganiseerd is. Na een succesvolle pilot in de regio Kopenhagen konden we door naar de volgende regio in Denemarken. In Nederland wordt de introductie van dit soort technologie landelijk georganiseerd, waardoor het soms langer duurt, maar desondanks speelt ons land hierin nog steeds een leidende rol.”

Kroes denkt dat AI met de juiste wet- en regelgeving juist kan bijdragen aan het menselijker maken van de gezondheidszorg. “We moeten niet alles ongecontroleerd gebruiken, maar durven toepassen waarvan we weten dat het werkt. Daaruit krijg je betere beslissingen en meer gepersonaliseerde gezondheidszorg. Als we AI slim toepassen, ontstaat er ook weer meer ruimte voor hetecht contact tussen arts en patiënt en meer zorg op maat. En als je de mogelijkheid hebt om AI in te zetten voor een second opinion, en mogelijk iemands leven kunt redden, zou het dan niet bijna onethisch zijn om dat niet te doen?”

­­Dit artikel verscheen eerder op Novio Tech Campus.