Saddle Point Science: slimme wiskundige software voor gepersonaliseerde geneeskunde

_{⌂ » Werk & ondernemen » Nijmegen innoveert}

Medische zorg moet veel persoonlijker worden. Een standaardbehandeling werkt niet voor iedereen. Maar hoe bepaal je welke behandeling het beste is voor een individuele patiënt, vooral als je te maken hebt met grote en complexe datasets? Dat is de belangrijkste vraag die Saddle Point Science Europe, een spin-off van King's College London, nu gevestigd in Nijmegen, bezighoudt.

Het bedrijf ontwikkelt geavanceerde data-analysetools die medische voorspellingen slimmer, nauwkeuriger en meer op maat maken. "We vragen ons voortdurend af: welke analysemethoden zijn echt nodig in de medische zorg?" zegt Ton Coolen, oprichter en hoogleraar neurofysica aan de Radboud Universiteit.

Toen Ton's vrouw ziek werd, begon hij vrijwilligerswerk te doen in het grootste kankerziekenhuis van Londen. "Ik ontdekte dat mijn achtergrond in wiskunde nuttiger was voor het analyseren van medische gegevens dan voor het beoordelen van budgetten." Hij werkte aan onderzoeken, waaronder borstkankeronderzoek, waarbij hij analyseerde hoe tumoren zich gedragen in verschillende patiëntengroepen. "Soms lijken tumoren op elkaar, maar reageren ze heel anders op een behandeling. Dankzij nieuwe statistische analyses konden we die verschillen aan het licht brengen en artsen helpen beslissen wie echt baat heeft bij een bepaalde behandeling - en wie niet. Dit helpt onnodige bijwerkingen te voorkomen en vergroot de kans op succes."

Ton richtte zijn eerste bedrijf op in Londen, Saddle Point Science Ltd, om meer vrijheid te krijgen in zijn werk. Na Brexit verhuisde hij naar Nijmegen en startte Saddle Point Science Europe. "We werken nog steeds nauw samen met Londen, maar nu ligt de focus vooral hier."

Oude methoden, nieuwe uitdagingen

Saddle Point Science ontwikkelt nieuwe wiskundige en statistische methoden voor het analyseren van medische gegevens. Deze zijn nodig omdat, zoals Ton uitlegt, de medische wereld vaak nog gebruik maakt van analysetechnieken die dateren uit de jaren 1970. "Deze methoden waren gebaseerd op de aanname dat je een substantieel groter aantal patiënten hebt dan datapunten per patiënt. Vroeger mat je inderdaad meestal maar een handvol kenmerken per persoon - zoals bloeddruk, leeftijd en tumorgrootte. Veel traditionele statistische modellen zijn gebaseerd op die opzet."

Tegenwoordig is de situatie echter omgekeerd. Onderzoekers kunnen nu duizenden kenmerken van één patiënt meten - van DNA-profielen tot eiwitniveaus en moleculaire structuren. Hierdoor ontstaan datasets met veel meer variabelen dan patiënten. Klassieke methoden hebben het moeilijk in die context - ze zijn simpelweg niet gemaakt voor zulke complexe, hoogdimensionale gegevens.

Daarom ontwikkelt Saddle Point Science softwaretools zoals spsSIGNATURE, dat helpt om betrouwbare voorspellingen te doen op basis van complexe datasets, en spsMOSAICS, dat verborgen subgroepen van patiënten identificeert. "We willen artsen ondersteunen bij het beantwoorden van vragen als: wie zal waarschijnlijk goed reageren op deze behandeling? Moet iemand een agressieve behandeling krijgen?"

Een brug slaan tussen wetenschap en praktijk

Het bedrijf werkt nauw samen met artsen en medische onderzoekers. "We vragen hen voor welke uitdagingen ze in de praktijk staan en gebruiken vervolgens onze kennis van wiskunde en natuurkunde om oplossingen te ontwerpen." Volgens Ton ligt de kracht van het team in die bruggenbouwende rol. "We spreken de taal van zowel theoretisch natuurkundigen als medische professionals. Die combinatie is zeldzaam - maar essentieel."

En dat is te zien in de toepassing. De software van Saddle Point Science wordt al gebruikt in Europese onderzoeksprojecten en door farmaceutische bedrijven zoals GSK in Londen. "We geven de software alleen in licentie aan partners die begrijpen hoe ze het moeten gebruiken. Het is een krachtige technologie, maar het is geen black box."

Groei en samenwerking

Het team in Nijmegen groeit. Er werken nu vier mensen, binnenkort vijf. Ton combineert zijn werk bij het bedrijf met zijn hoogleraarschap aan de universiteit, waar hij studenten begeleidt en masterprojecten koppelt aan uitdagingen in de praktijk. "Het is een geweldige synergie. We hebben al twee mensen rechtstreeks vanuit hun studie kunnen werven."

Om de groei te versnellen, wendde Ton zich tot Briskr en het Business Angels Netwerk Nijmegen. "We deden mee aan een pitchingprogramma en kregen coaching van een ervaren TEDx-spreker. Het was intensief maar ongelooflijk waardevol. Daarna kregen we de kans om te pitchen aan investeerders, wat leidde tot nuttige connecties en ons gedetailleerde en constructieve feedback gaf."

Wereldwijde ambities, persoonlijke impact

Het bedrijf heeft grote ambities. "Vanuit Nijmegen en Londen willen we uitbreiden over heel Europa en vervolgens naar Japan en de Verenigde Staten, waar we al wat contacten hebben. Als over vijf jaar slechts 1% van onze potentiële gebruikers met onze software werkt, zal onze impact enorm zijn."

En wat maakt het werk zo betekenisvol? Ton aarzelt niet: "Het verbeteren van de medische zorg door slimmer gebruik te maken van data - daar draait het om. We willen ervoor zorgen dat nieuwe behandelingen sneller bij de juiste mensen terechtkomen. Dat is goed voor de wetenschap, de gezondheidszorg - en vooral voor de patiënt."

Dit artikel verscheen eerder op Briskr.