Kunstenaar Jesse van den Berg: “Het belangrijkste vind ik dat mensen comfort voelen bij mijn werk”

Nijmegen zit vol met creatieve en kunstzinnige inwoners. Eén daarvan is Jesse van den Berg, geboren en getogen in Nijmegen. Jesse is autonoom kunstenaar en werkt vooral met fotografie. Hierin legt hij de focus op intimiteit en queer lichamen, wat mooie en intieme portretten oplevert. De modellen op de foto’s zie je ongefilterd en eerlijk. Bij diens atelier om de hoek bij de Wedren vertelt Jesse meer over diens manier van werken, zijn doel met fotografie en zijn verbinding met Nijmegen. “Juist met wat ik doe voor werk en de thema’s die ik belangrijk vind, vind ik het noodzakelijk dat dat niet alleen maar in de Randstad is.”

Jesse studeerde vorig jaar af aan de kunstacademie St. Joost in Den Bosch, maar was al van jongs af aan bezig met fotografie: “Ik vond het vroeger al heel leuk. Dan ging ik met mijn ouders’ camera bloemen fotograferen in de Ooij. En op de middelbare school sprak ik een keer iemand die fotograaf van beroep was. Dat iemand foto’s maakte als werk vond ik toen zo cool. Toen heb ik zelfs nog mijn moeder daarover opgebeld, om dat te vertellen. Ik koos echter eerst een bachelor voor grafisch ontwerp – ik durfde niet alleen voor fotografie te kiezen.”

Toch kwam fotografie telkens terug. Waar hij eerst vooral foto’s maakte van dingen of mensen die hij mooi vond, werd het tijdens zijn master steeds meer een middel om een verhaal te vertellen. Zo ontdekte Jesse dat die zich prettiger voelt bij de term non-binair. “Vanuit dat eigen proces studeerde ik af met mijn project Reconstructing Queer Intimacy, dat ging over de representatie van queer personen. Daar ben ik best kritisch op, want dat is vaak nog op veel stereotypes gebaseerd. Ik wilde graag queer personen vastleggen op een manier dat ze gewoon bestaan, zonder dat daar een problematiek aan vast hoeft te zitten. Mensen die er gewoon zijn. En dat klinkt heel simpel, maar dat is wel iets wat ik en andere mensen missen.”

Fotografie met een missie

Met diens werk wil Jesse queer personen normaliseren. Zo staat er in de omschrijving op Instagram of bij een expositie bij de foto’s niet expliciet of modellen bijvoorbeeld transman, -vrouw of non-binair zijn. “Ik vind het belangrijk dat er allerlei lichamen te zien zijn, en dat mensen niet weten achter welk model of welk lichaam welk verhaal zit. Maar ik krijg die vraag alsnog vaak, dat mensen willen weten of het een man of vrouw is, of er een operatie is geweest. Dan ga ik het gesprek aan en vraag wat ze precíes willen weten, en waarom. En dan is de conclusie eigenlijk altijd dat mensen zich beseffen hoe gek de vragen zijn die ze stellen.” Jesse merkte dat er nog veel kennis mist over trans, non-binaire en queer personen buiten – maar ook binnen – de queerscene. Met diens werk probeert hij het gesprek te openen, zonder daarbij te veel weg te geven. “Zo probeer ik het te normaliseren, op een stille manier.”

Visueel vastleggen

Het fijne aan fotografie als medium vindt Jesse dat je iets kan vast leggen precies zoals het eruit ziet. “Ik hou heel erg van letterlijke informatie. Ik ben een visuele denker. Fotografie werkt voor mij heel goed.” Met zijn werk focust hij zich op intimiteit en lichamen. “Daarvoor gebruik ik vooral analoge fotografie, omdat ik die interactie van analoge fotografie veel intiemer vind dan digitaal. Ik werk met een Mamiya RB67, daarmee kun je maar 10 foto’s per rolletje maken. Dat is juist de uitdaging.” Met analoge fotografie heb je geduld nodig: je kan niet direct zien wat je vastlegt. “Daardoor komen de foto’s er visueel puurder uit, omdat ik van elk ding maar één foto maak. En als het model bijvoorbeeld net knippert, staat dat erop, en dat is juist zo mooi.”

Het vastleggen van intimiteit klinkt tegenstrijdig: hoe open kan iemand zijn als je weet dat het wordt vastgelegd? Jesse probeert deze spanning weg te halen door de aanwezigheid van de camera te bespreken en door samen te werken met het model. “Ik vraag vaak aan het begin wat zij mooi vinden aan zichzelf en hun lichaam, of waar ze zich prettig bij voelen. Dan focus ik me als eerste daarop.” Later voegt hij nog toe: “Als je op de foto gaat ben je toch altijd een klein beetje kwetsbaar. Dat vind ik een mooi moment om te delen met iemand.”

Nijmegen als basis

Het afgelopen jaar heeft Jesse al een aantal mooie exposities gehad in onze stad. Zo exposeerde hij tijdens de Pride Photo Nijmegen in de Stevenskerk: “dat voelde heel Nijmeegs”. Zijn werk was te zien bij galerie RUIS en had hij een driedaagse residentie bij Extrapool. Ook vertelt Jesse over freelancen voor De Lindenberg en Cultuur Oost. Geboren en getogen in Nijmegen voelt hij zich hier helemaal thuis. “Het fijne aan Nijmegen vind ik de combinatie van het stadse en het levendige. Binnen een paar minuten fiets ik in de Ooij en ervaar ik rust, maar ik heb hier ook genoeg fijne plekken en fijne mensen.”

Veel creatievelingen trekken al snel naar de Randstad, maar dat hoeft van Jesse niet: “Juist met wat ik doe voor werk en de thema’s die ik belangrijk vind, vind ik het noodzakelijk dat dat niet alleen maar in de Randstad is. En ik kan natuurlijk naar Amsterdam wanneer ik wil. Het enige jammere is dat ik merk dat Amsterdammers niet snel naar een expositie in Nijmegen komen."

Een blik in de toekomst

“Ik vind het fijn dat er in Nijmegen een diversiteit is aan mensen die dingen doen waar zij gepassioneerd over zijn, en die helpen om de wereld mooier te maken,” zegt Jesse. Maar toch ziet hij ook dingen die nog beter kunnen in de stad. “Ik zou voor Nijmegen meer willen doen om veilige omgevingen te creëren voor mensen die zich niet altijd veilig voelen. Of überhaupt meer organiseren: er zijn veel plekken, maar er gebeurt iets te weinig mee. Zo mis ik zelf nog écht fijne plekken om zorgeloos uit te gaan.”

Als tip voor andere Nijmeegse ondernemers geeft Jesse mee: vertel op plekken die je graag bezoekt wat jij doet en kunt, en vraag of ze dat nodig hebben. “En wat ik zelf soms vergeet: probeer het zo leuk mogelijk te maken voor jezelf!”

Jesse’s favorieten in Nijmegen

• Eten: De Plak. “De Plak is voor mij een belangrijke plek in Nijmegen, daar kom ik heel graag. Ik vind het een fijne plek, met goed veganistisch eten en fijne feestjes.”
• Kunst: Queer Utopia Arts Festival, galerie RUIS en NEUS.
• Sporten: Bij HizzFit Queer Workout van Suus te Braak. “De hele sfeer van een sportschool vind ik geen fijne omgeving. Bij Suus kun je als individu of een groep sporten op een prettige manier, zonder het vervelende genderaspect van de fitnesswereld.”
• Natuur: De Ooij. “En ik ontdek nu ook de natuur bij de Duivelsberg, dat is ook echt een mooi bos.”
• Café: “Met Suus organiseer ik een queer café dag in Café De Opstand. Een plek om gewoon naar toe te gaan en een biertje te drinken, voor mensen die zich niet altijd comfortabel voelen op andere plekken. Mijn werk hangt daar dan ook, als expositie.”

Volg Jesse en zie diens werk op Instagram: @jessenijmegen