Canon van Nijmegen: Garnizoensstad, kazernes en soldaten
Nijmegen bulkt van de historische verhalen. Over kopstukken en gewone lieden, wijken en politieke gebeurtenissen. In de Canon van Nijmegen zijn de belangrijkste verhalen over Nijmegen geselecteerd. Een van die verhalen gaat over Nijmegen als Garnizoensstad. Want door zijn ligging aan de grens was Nijmegen eeuwenlang belangrijk geweest voor de verdediging van het land. Niet voor niets waren de vestingwerken rondom de stad zolang gehandhaafd. Binnen de vesting verbleven soldaten in tot kazernes omgebouwde woningen en kloosters.
1891 - 1912: gastvrijheid voor soldaten
De sloop van de stadswallen na 1876 had aanvankelijk geen gevolgen voor de soldatenverblijven in de binnenstad. De overlast die de aanwezigheid van militairen met zich meebracht, bleef bestaan. In 1891 kwam er zelfs een nieuwe groep militairen bij: de pas opgerichte Koloniale Reserve, bedoeld voor rekrutering en training van aanvullingstroepen voor het Koninklijk Nederlands Indisch Leger (knil). Deze ‘kolonialen’ vonden onderdak aan de Papengas en het Valkhof. Acht jaar later werd in Nederland de persoonlijke dienstplicht ingevoerd. Dat betekende nóg meer soldaten die in de stad een onderkomen moesten vinden.
Aan de gebrekkige huisvesting van militairen kwam een einde door de bouw van een aantal moderne kazernes, bij elkaar gelegen aan de rand van de stad. Als eerste werd in 1905 de Eerste Infanteriekazerne aan de Groesbeekseweg geopend, later omgedoopt tot Kraijenhoffkazerne naar de bekende Nijmeegse vestingbouwkundige baron C.R. T. Kraijenhoff. Een jaar later volgde de Tweede Infanteriekazerne aan de Gelderselaan; later Snijderskazerne genoemd, naar de Nederlandse opperbevelhebber tijdens de Eerste Wereldoorlog. Vervolgens verruilde in 1911 de Koloniale Reserve haar uitgeleefde panden voor de nieuwe Prins Hendrikkazerne aan de Van ’t Santstraat. Deze kazerne, die over een eigen militaire sociëteit beschikte, was genoemd naar de echtgenoot van koningin Wilhelmina. De Koloniale Reserve bood in 1912 gastvrijheid aan een van de eerste vierdaagse wandelmarsen. Mede dankzij zijn gastvrijheid werd de stad in 1925 de vaste vertrek- en aankomstplaats van de Vierdaagse.
Prins Hendrikkazerne
2000 jaar militaire aanwezigheid in Nijmegen
Zo’n negentig jaar lang was het veertien hectare grote terrein tussen de spoorbrug, de Groesbeekseweg en de Gelderselaan een afgesloten kazernegebied. De stad en de soldaten gingen hun eigen weg. Gedurende de Tweede Wereldoorlog nam de Duitse bezetter de kazernes in beslag. Na de oorlog werden ze opnieuw door militairen in gebruik genomen. Het knil keerde terug naar de Prins Hendrikkazerne, maar de onafhankelijkheid van Indonesië maakte het koloniale leger al snel overbodig en in 1951 verlieten de ‘kolonialen’ de stad. Voortaan boden de drie kazernes onderdak aan de opleiding van de luchtmacht, vanaf 1961 onder de naam Luchtmacht Instructie en Militaire Opleidingen School (limos). Bezuinigingen bij Defensie en het opschorten van de militaire dienstplicht leidden in 1995 tot het vertrek van de luchtmachtopleiding naar Vliegbasis Woensdrecht. Dit betekende het einde van zo’n tweeduizend jaar militaire aanwezigheid in Nijmegen.
Duik in de geschiedenis van de oudste stad van Nederland. Want Nijmegen heeft veel verhalen te vertellen. Benieuwd? Je leest het allemaal in de historische tijdlijn.
Dit vind je misschien ook leuk
-
Meld je gratis aan voor een Vrijheidsmaaltijd in de Stevenskerk op 5 mei
Meld je gratis aan voor een Vrijheidsmaaltijd in de Stevenskerk op 5 mei
Op zondagavond 5 mei organiseren Lindenberg Cultuurhuis, de Stevenskerk en de Openbare Bibliotheek Gelderland Zuid in de Stevenskerk een Vrijheidsmaaltijd van 18.00 tot 20.30 uur. Er wordt Vrijheidssoep geserveerd, er is muziek en diverse sprekers.
-
Aftrap Gelderse Streken Campagne 2024 'Hier beginnen je mooiste verhalen'
Aftrap Gelderse Streken Campagne 2024 'Hier beginnen je mooiste verhalen'
De drie Gelderse regionale bureaus voor toerisme hebben de campagne ‘Hier beginnen je mooiste verhalen’ gestart, waarin inwoners van de Gelderse streken actief worden betrokken bij het delen van hun mooiste en meest inspirerende plekjes en verhalen.
-
Fotoverslag: 80 jaar vrijheid
Fotoverslag: 80 jaar vrijheid
In februari stond Nijmegen stil bij het bombardement van 22 februari 1944, een dag die onuitwisbaar in het geheugen van de stad gegrift staat. Op deze dag trof een Amerikaans bombardement per ongeluk het hart van Nijmegen.
-
Openbare kunst in Nijmegen: Operatie Market Garden - 80 jaar vrijheid
Openbare kunst in Nijmegen: Operatie Market Garden - 80 jaar vrijheid
Hoe was Operatie Market Garden voor de gewone Nijmegenaar? De in oktober van vorig jaar onthulde muurschildering 'Operatie Market Garden' uit de serie Waalpaintings zet de schijnwerpers op het alledaagse Nijmeegse leven tijdens deze crisissituatie.
-
Doe mee aan de Brandgrenswandeling op 21 februari
Doe mee aan de Brandgrenswandeling op 21 februari
Oproep! Doe mee aan de Brandgrenswandeling in de Nijmeegse binnenstad. Op 21 februari staan we stil bij het moment vlak voor het toeslaan van het noodlot: het bombardement op het stadshart van Nijmegen en de branden die daarop volgden.
-
Workshop: online zoeken naar familie-oorlogsgeschiedenis
Workshop: online zoeken naar familie-oorlogsgeschiedenis
Online is ontzettend veel informatie over de oorlog en oorlogsslachtoffers te vinden. Het Regionaal Archief Nijmegen en de Werkgroep Oorlogsdoden Nijmegen organiseren daarom een workshop 'zoeken'.
-
Herdenking bombardement 22 februari 1944
Herdenking bombardement 22 februari 1944
Op 22 februari 2024 staat Nijmegen stil bij het Amerikaans bombardement van 80 jaar geleden op het centrum van de stad waarbij bijna 800 doden vielen. Er zijn verschillende activiteiten in de stad.
-
Expositie ‘De Waal over’: hoe steek je die brede rivier over?
Expositie ‘De Waal over’: hoe steek je die brede rivier over?
Waar de Waal begon als een kleine zijrivier, kennen we deze nu als de breedste rivier van Nederland. Zo’n brede rivier oversteken is een hele uitdaging. Vandaar dat museum De Bastei een expositie, ‘De Waal over’, heeft opgezet.
-
Fotoverslag: Limes Festival
Fotoverslag: Limes Festival
Tijdens het Limes Festival, dat plaatsvond van 26 december tot en met 6 januari, transformeerde Nijmegen in een levendige ontmoetingsplek voor geschiedenisliefhebbers en cultuurfanaten.
-
Fotoverslag: Ontdek Oekraïne Festival
Fotoverslag: Ontdek Oekraïne Festival
Het Ontdek Oekraïne Festival in de Stevenskerk, van 17 december tot 7 januari, zette de Oekraïense cultuur in de schijnwerpers. Bezoekers genoten van een uniek programma dat de Oekraïense cultuur verrijkte en ondersteunde.
-
7x bijzondere historische plekken in Nijmegen
7x bijzondere historische plekken in Nijmegen
De oudste stad van Nederland zit natuurlijk vol met verhalen. We hebben de meest bijzondere, historische plekken in Nijmegen voor je op een rijtje gezet. Ook op deze plekken ervaar je de geschiedenis nog altijd!
-
Fotoverslag: Nijmeegse Winterweken 2023/2024
Fotoverslag: Nijmeegse Winterweken 2023/2024
De Nijmeegse binnenstad was van 16 december tot en met 7 januari het bruisende hart van de Nijmeegse Winterweken. Bezoekers konden genieten van een unieke lichtsculpturenroute met een Romeinse quiz, en werden vermaakt met levendig straattheater.
-
Valkhof Museum ook open in de weekenden
Valkhof Museum ook open in de weekenden
Vanaf 23 december is de pop-up locatie van het Valkhof Museum ook open op zaterdagen en zondagen. Het museum aan Keizer Karelplein 33 is vanaf dan weer als vanouds van dinsdag tot en met zondag te bezoeken.
-
Reis door geschiedenis St. Nicolaaskapel Nijmegen
Reis door geschiedenis St. Nicolaaskapel Nijmegen
Het Kerstprojectkoor Nijmegen zal tijdens zijn Zin-in-kerst-concert een mix van kerstliederen uitvoeren. Het projectkoor is samengesteld uit ervaren koorzangers en wordt begeleid door Jan van Laar op piano en orgel.